Celem systemu FILA jest podział kosztów ogrzewania w budownictwie wielolokalowym z wykorzystaniem odczytu, poprzez internetowy system radiowy Polonia. Rozwiązanie to proponuje firma Fila, polski producent wodomierzy i ciepłomierzy. Istotą tego systemu jest idea, że każdy lokator zapłaci za zużywane tylko przez siebie ciepło, a nie za pobrane z c.o. Jak to wygląda w praktyce?
Zagadnienia podziału kosztów ogrzewania reguluje art. 45a. Ust. 7-12, prawa energetycznego (Dz.U. 295, 2023) i rozporządzenie ministra klimatu i środowiska z dnia 09.12.2021 (Dz.U. 2273, 2021).
Niniejsze rozwiązanie powstało na skutek słabych stron, tkwiących w podzielnikach montowanych na grzejnikach. Również ciepłomierze, stosowane jako podzielniki kosztów c.o., nie uwzględniają przewodzenia ciepła między pomieszczeniami.
Z fizykalnego punktu, podstawowym zagadnieniem w analizie zużywania ciepła przez poszczególne lokale, jest przewodnictwo ciepła przez przegrody zewnętrzne i wewnętrzne. Do pomieszczenia dostarczane jest ciepło głównie z centralnego ogrzewania poprzez grzejniki i nieizolowaną rurową instalację c.o., znajdującą się w danym lokalu. Dostarczane jest również ciepło wytwarzane przez mieszkańców, urządzenia gospodarstwa domowego, ciepłą wodę użytkową, promieniowanie słoneczne i inne, które w tych rozważaniach pomijam, jako że występują epizodycznie, zmiennie, nieprzewidywalnie, o trudnych do ustaleniach wartościach. Ciepło z pomieszczenia, przenikające na zasadzie przewodnictwa cieplnego przez ściany frontowe budynku, nazywam ciepłem zużywanym. Jest ono podstawą podziału kosztów ogrzewania.
Niecałe jednak ciepło pobrane poprzez grzejnik w danym pomieszczeniu, jest przez nie zużyte. Część ciepła przenika do sąsiednich pomieszczeń. I na odwrót. Ilość ciepła zużytego przez dane pomieszczenie, może być większe od ciepła pobranego z centralnego ogrzewania tego pomieszczenia. Ciepłem wewnętrznym, nazywam ciepło, przenikające między pomieszczeniami, poprzez ściany wewnętrzne, podłogi i sufity. Ciepło wewnętrzne podnosi temperaturę w pomieszczeniach sąsiednich i przez nie jest zużywane, przenikając przez ścianę frontową.
Utrata ciepła przez ściany szczytowe, sufit na ostatniej kondygnacji i podłogi na parterze, odbywa się na koszt wszystkich mieszkańców, ponieważ wszyscy z tych przegród korzystają.
Obecnie stosowane systemy podziału kosztów c.o. koncentrują się głównie lub tylko na mierzeniu ilości ciepła dostarczanego do pomieszczenia czy mieszkania poprzez grzejniki/instalację c.o. Dostarczone ciepło tylko w części odpowiada za temperaturę w mieszkaniu. Ciepłomierze i grzejnikowe podzielniki nie uwzględniają wymiany ciepła między mieszkaniami. Jest to najpoważniejsza wada podzielników kosztów montowanych na grzejnikach, jak i ciepłomierzy. Ciepłomierz mieszkaniowy jest także podzielnikiem kosztów energii cieplnej dostarczonej do budynku. Oparcie podziału kosztów c.o. na ilości ciepła zużytego, jest jak najbardziej uzasadnione, dzięki temu, iż dokładnie potrafimy je mierzyć.
Aby dokonać obliczenia ilości ciepła zużywanego, należy pozyskać dane do wzoru:
Temperatura wewnętrzna Tw w każdym pomieszczeniu mającym ścianę zewnętrzną jest mierzona modułem FILA. Moduł ten należy umieszczać tuż nad futryną drzwi wejściowych do pomieszczenia. Będzie miał on gabaryty 8 x 4 cm. Takie pomieszczenia, jak: przedpokój, łazienkę, korytarz, niemające ściany zewnętrznej, są cieplnie obojętne, więc nie są brane pod uwagę przy podziale kosztów ogrzewania. Temperatura Tz mierzona jest na zewnątrz budynku. Mocowanie modułów musi być trwałe i oplombowane.
Algorytm do obliczenia zmiennego kosztu ogrzewania poszczególnych pomieszczeń, przedstawia się następująco:
Gdzie: Ki – koszt zmienny ogrzewania poszczególnego pomieszczenia, Uo – współczynnik przenikania ciepła okna, So – powierzchna okna, Us – współczynnik przenikania ciepła ściany, Ss – powierzchnia ściany, Fc – zmienny koszt ogrzewania całego budynku.
Podstawą podziału zmiennych kosztów ogrzewania są: temperatura w pomieszczeniach i na zewnątrz budynku, powierzchnia ścian frontowych i okien oraz odpowiednich współczynników przenikalności ciepła, czyli moc zużywanego ciepła przez poszczególne pomieszczenia.
Algorytm podziału jest jawny, prosty i wynika z praw fizyki. System FILA ma ochronę patentową P.440485 do 2042 roku.
Nie ma znaczenia położenie pomieszczenia w strukturze budynku. Nie ma znaczenia czy sąsiad ograniczył ogrzewanie czy wręcz je całkowicie wyłączył. Każdy lokator płaci za zużywane tylko przez siebie ciepło, a nie za pobrane z c.o. Zasadnicze znaczenie w podziale kosztów c.o., ma wielkość i izolacyjność cieplna okien i ścian frontowych.
Odczyty temperatury raz na dobę, przekazywane są systemem radiowym do serwera, stąd podział kosztów ogrzewania może odbywać się miesięcznie, a nawet codziennie. Lokator i administrator może online pozyskiwać z serwera wiedzę o bieżącym koszcie ogrzewania każdego pomieszczenia. Nie ma potrzeby pobierania zaliczek na ogrzewanie. Rozliczenie kosztów c.o. można dokonać następnego dnia po zakończeniu okresu rozliczeniowego.
Gdy temperatura w którymś z pomieszczeń spadnie poniżej temperatury alarmowej, przykładowo 16°C, system FILA wygeneruje alarm i natychmiast przesyła informację na pocztę mailową zarządcy.
Pomiar temperatury jest dokonywany z wysoką dokładnością ± 0,02°C. Ponieważ podzielnik FILA dzieli pieniądze lokatorów, to nawet duża precyzja pomiaru temperatury, nie jest przesadą.
Prawo wymaga, aby każdy grzejnik był wyposażony w sprawny zawór termostatyczny. W przypadku systemu FILA, jest to indywidualny interes każdego lokatora.
Podział kosztów wg systemu FILA, powoduje, że każdy płaci za siebie i tylko za siebie, czyli za zużyte przez siebie ciepło, do ogrzewania swojego mieszkania (lokalu).
Podział kosztów stałych centralnego ogrzewania i ogrzewania pomieszczeń wspólnych, odbywa się wg powierzchni mieszkań.
W celu zmniejszenia kosztów ogrzewania mieszkań, planowany jest rozwój sytemu FILA, o możliwość sterowania temperaturą w każdym pomieszczeniu, w profilu dobowym i tygodniowym.
W mojej ocenie okres zwrotu poniesionych wydatków na system FILA, wyniesie od pół roku do dwóch lat.
Pobierz „System FILA” – pełna wersja opracowania autorstwa Antoniego Fili