Przeciętny koszt systemu rekuperacji (kanały i rekuperator) dla domu 150 m2 to 15 tys. zł – 35 tys. zł. Koszt wysoki, rozbieżności duże… Czy zgodzi się Pani/Pan z opinią, że systemu wentylacji z rekuperacją nie można rozpatrywać pod kątem okresu zwrotu inwestycji, a głównie jako zwiększenie poziomu komfortu w domu?
Odpowiedzi udzielili:
BARTOSZ
Robert Butler
Doradca technicznyMETALPLAST
Michał Kamyk
Konstruktor elektronik
Przeciętny koszt systemu rekuperacji (kanały i rekuperator) dla domu 150 m2 to 15 tys. zł – 35 tys. zł. Koszt wysoki, rozbieżności duże… Czy zgodzi się Pani/Pan z opinią, że systemu wentylacji z rekuperacją nie można rozpatrywać pod kątem okresu zwrotu inwestycji, a głównie jako zwiększenie poziomu komfortu w domu?
BARTOSZ
Powinno zwracać się uwagę na ekonomię. Wszak stosowanie odzysku ciepła (rekuperacji) a przynosić oszczędności. Dobrze zaprojektowany i wykonany system wentylacji z odzyskiem ciepła jest w stanie wrócić się nam w określonym czasie (nawet w kilka lat). Wpływ ma na to m.in.: dobór centrali entylacyjnej, wysoki realny odzysk ciepła, wybór odpowiednich kanałów, sposób ich prowadzenia,odpowiednia izolacja kanałów itp.
METALPLAST
Odczucie komfortu w domu, w którym zamontowano system wentylacji mechanicznejz odzyskiem ciepła jest nieporównywalnie wyższe niż w budynkach z wentylacją grawitacyjną. Wszystkie nowo projektowane budynki powinny być wyposażone w tego typu rozwiązanie. Budując dom, trudno nie względnić kosztów zakupu oraz wykonania tego typu instalacji, jednak obecnie wiele polskich firm oferuje dobrej jakości rekuperatory, a także systemy kanałów wentylacyjnych przystępnej cenie. Wykonanie całej instalacji dla domu 150 m2 w cenie do 20 tys. zł nie powinno stanowić problemu. Pamiętajmy, że jest to inwestycja we własne zdrowie i dobre samopoczucie.
NED AIR
Stopa zwrotu z inwestycji (dot. aspektów finansowych) zależy m.in. od odzysku ciepła rekuperatora (centrali wentylacyjnej z odzyskiem iepła), kosztów poniesionych na zakup, instalację systemu oraz kosztów jego użytkowania. Oczywiście, oprócz korzyści finansowych ekuperacja zapewnia osiągnięcie wysokiego komfortu. Do domu stale jest dostarczane, czyste (przefiltrowane) i świeże powietrze (niezależnie od pory roku), a usuwane „brudne” i zawilgocone. Wentylacja mechaniczna z rekuperacją w znaczący sposób zmniejsza ilość roztoczy, kurzu i alergenów domu i uniemożliwia rozwój pleśni.
VAILLANT
Wraz ze wzrostem izolacyjności przegród budowlanych zmniejszają się straty cieplne budynku. Powoduje to również wzrost procentowego udziału (nawet powyżej 35%) strat na entylację. Przy kosztownych w eksploatacji układach ogrzewania zastosowanie rekuperacji może przynieść wymierne korzyści finansowe. Komfort jest elementem kluczowym, ale warto również pamiętać o możliwych oszczędnościach.
VIESSMANN
Koszt wykonania instalacji wentylacyjnej z rekuperatorem jest uzależniony od standardu, jakości kanałów i klasy rekuperatora czy wymagań inwestora. Kanały wentylacyjne wykonane odpowiedniego materiału muszą kosztować, ponieważ spełniają odpowiednie wymogi i oczekiwania co do montażu i esploatacji np. kanały z tworzyw sztucznych muszą być odporne na odkształcenia, elastyczne, jeżeli chodzi o układanie i mieć powłokę antystatyczną zabezpieczającą przed osadzaniem się kurzu. Rekuperator o odpowiedniej kulturze pracy, sprawności możliwości rozbudowy automatyki też jest droższy. Można więc wykonać instalację za 15 tys. zł, jak również za 35 tys. zł i więcej. Kwestia czy kład będzie prowizoryczny, czy będzie odpowiednio odizolowany, wytłumiony i nie będzie przenosił drgań i odgłosów do innych pomieszczeń. Instalację robi się na „całe życie” więc musi spełniać odpowiednie standardy pracy i wykonania.
Czy sprawność deklarowana przez producenta (nawet ponad 80%), a osiągana w rzeczywistości (realnie 40-50%) nie zaciemnia prawdziwego brazu pracy układu w rozmowie z przyszłym inwestorem?
BARTOSZ
W praktyce, różnie to bywa. Są producenci, którzy podają sprawności „marketingowe”, ale też są też tacy, którzy uczciwie podają sprawności rzeczywiste. Aby nie „zaciemniać” obrazu, przydałoby się wykonać analizę ekonomiczną pracy wentylacji z uwzględnieniem sprawności odzysku energii. Często podawany „procent” temperaturowego odzysku ciepła nie jest pewnym wyznacznikiem szczędności.
METALPLAST
Inwestor powinien zdawać sobie sprawę z efektywności działania rekuperatora w różnych warunkach pracy. W okresie letnim sprawność będzie niska i osiągać będzie poziom 50%. Wysoką sprawność rekuperatora uzyskuje się przy dużych różnicach temperatury, a więc w okresie zimowym. Poziom 80% jest jak najbardziej realny do uzyskania, zwłaszcza w miesiącach od grudnia do marca. Wyniki testów prowadzonych przez polskich producentów potwierdzają, iż współczesne konstrukcje wymienników pozwalają na duży odzysk ciepła.
NED AIR
Sprawność deklarowana przez producentów jest maks. wartością odzysku ciepła, jaką może osiągnąć rekuperator (w określonych warunkach). Rzeczywista wartość odzysku może być zbieżna z wartością podaną przez producenta. Zależy ona od: parametrów wymiennika (typu, powierzchni wymiennika ciepła, ateriału); parametrów strumieni powietrza, między którymi zachodzi wymiana ciepła, temp., wilgotność); prędkości przepływu strumieni powietrza przez wymiennik ciepła; wydatku.
VIESSMANN
Sprawność rekuperatora podawana przez producenta jest określona w pewnych warunkach pracy, rzeczywista zaś zależy od jakości wykonania instalacji (np. jej zaizolowaniu usytuowania rekuperatora). Możemy przyjąć, że średnioroczna sprawność układu waha się w przedziale 60-80%, ponieważ trudno jest się odzwyczaić od przyzwyczajeń np. otwierania okien, drzwi balkonowych itp.
Gdzie najlepiej zamontować rekuperator: w piwnicy czy na strychu?
BARTOSZ
Nie ma to szczególnego znaczenia. Należy natomiast zwrócić uwagę na: łatwy dostęp o urządzenia, cichą pracę rekuperatora, stosunkowo niedługie odcinki kanałów wentylacyjnych itp.
METALPLAST
Miejsce montażu rekuperatora należy starannie zaplanować. Rekuperator powinno się montować w pomieszczeniu gospodarczym, kotłowni lub innym pomieszczeniu, w którym temperatura podczas zimy nie spada poniżej 0oC. Chodzi tu głównie o uniknięcie zjawiska zamarzania skroplin. Należy także pamiętać o emisji hałasu i umieszczeniu urządzenia z dala od sypialni. Bardzo ważne jest zapewnienie swobodnego dostępu do rekuperatora w celu wymiany filtrów, czyszczenia lub przeprowadzenia czynności erwisowych. W sytuacji, gdy system wentylacji nie był przewidziany w projekcie, miejsce zainstalowania jest najczęściej przypadkowe i rekuperator montuje się na poddaszu. Należy jednak pamiętać o ociepleniu poddasza oraz poprawnym zaizolowaniu kanałów wentylacyjnych.
PRO -VENT
Przede wszystkim dobierając miejsce na rekuperator, należy wziąć pod uwagę kilka istotnych czynników:
– temperatura pomieszczenia nie powinna imą spadać poniżej 0°C;
– pomieszczenie powinno zapewniać wystarczającąprzestrzeń do poprawnego montażu oraz serwisowania urządzenia (zgodnie z DTR danego urządzenia);
– istotne jest przyłącze do kanalizacji, aby można odprowadzić skropliny, których ilość może być znacząca w okresie zimowym.
Najczęściej rekuperatory montowane są na trychu ze względu na najprostsze rozprowadzenie kanałów wentylacyjnych w budynku. Należy jednak pamiętać, że strych musi być ocieplony i unikać montażu bezpośrednio nad sypialnią, aby praca centrali nie zakłócała ciszy nocnej.
VAILLANT
Przy wyborze miejsca zabudowy rekuperatora dobrze jest dostosować się elastycznie do bryły budynku. Należy przy tym pamiętać o łatwości obsługi, generowanym przez urządzenie hałasie, a także o możliwości wykorzystania bryły budynku do łatwiejszego wykonania instalacji poprzez przykładowe wykorzystanie nieużytkowego poddasza. Montaż na strychu albo w piwnicy najczęściej technicznie nie stanowi problemu, decyzja ta jednak powinna być za każdym razem zależna od samego budynku i oczekiwań Inwestora.
Jakie są zalecenia krotności wymian dla obiektów dużych i małych, o bryle zwartej i rozłożystej? Podstawowe zalecenie to krotność minimalna 0 ,2 czy 0,5, maksymalna 0,8, czy 1 wymiana/godzinę?
VIESSMANN
Dobór wielkości rekuperatora uzależniony jest od rodzaju budynku i na jakie cele ma być pzeznaczony. Standardowo przyjmuję się dla budynku wymianę powietrza na poziomie 0,5/h, natomiast powinna się ona mieścić w widełkach 0,5-0,8/h. Różnica ta wynika z tego, jak jest przeszkolony budynek: im ięcej zysków ciepła z okien, tym większa wymiana. W przypadku kiedy budynek ma być schładzany np. przez GWC przyjmuje się wymianę powietrza ma poziomie 1-1,5, a klimatyzowany do 3 wymian. Dlatego zanim zaczniemy dobierać rekuperator należy rozeznać, jakie są oczekiwania klienta i czego oczekuje od instalacji wentylacyjnej.
WOLF
Krotność wymian nie jest sposobem na projektowanie instalacji wentylacji. Ilość powietrza, jaka ma być nawiewana lub wywiewana do pomieszczenia regulują przepisy, czyli Polska Norma (PN-83/B-03430 Wentylacja budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej – Wymagania. W dniu 8 lutego 2000 roku uchwalono zmianę do tej normy PN-83/B-03430/Az3:2000). Np. z łazienki musimy wywiewać minimum 50 m3/h i wtedy się okaże, że krotność wymian wynosi 5. Jeżeli chodzi o nawiew powietrza do pokoi to minimalna ilość powietrza dla jednej osoby ynosi 20 m3/h, ale krotność dla pokoi powinna być około 1. Ilości zawarte w PN są ilościami minimalnymi. Po określeniu zapotrzebowania powietrza dla budynku dobieramy urządzenie (wielkość urządzenia zależy od wielkości budynku). Jeżeli rekuperator będzie czerpał powietrze przez wymiennik gruntowy, to aby w lecie uzyskać lepszy efekt chładzania pomieszczeń powinniśmy nawiewać większą ilość powietrza (około 3 wymian a godzinę). Dobór wydajności rekuperatora jest bardzo ważnym elementem, ale pamiętajmy, że spręż wentylatora w takich urządzeniach jest z góry określony i nie możemy go zmienić. Poprawnie musimy więc zaprojektować instalację rozprowadzającą powietrze tak, aby opory instalacji dla projektowanego wydatku były w zakresie parametrów wentylatora.
NED AIR
Podczas doboru wielkości rekuperatora projektant powinien kierować się konkretnym projektem domu, a nie ogólnymi przesłankami. Na wielkość rekuperatora ma wpływ nie tylko pow. domu, ale również kubatura, struktura pomieszczeń oraz ich końcowe przeznaczenie. Za pomocą sterowników mieszkańcy budynku mogą regulować wydajnością centrali, przez co mogą osiągać różną krotność wymiany (w zależności od liczby i zaprogramowania poszczególnych biegów). Maksymalna zalecana krotność wymiany powietrza to ok. 0,8 wymian/godzinę. Dodatkowo praca centrali może być sterowana na podstawie odczytu czujników CO2, wilgotności, temp. oraz być zaprogramowana czasowo (programy dzienne, tygodniowe).
VENTIA
Nie można przyjąć zbyt niskiej wartości, ale przewymiarowanie projektu ze względu na dodatkowe koszty i problem z umiejscowieniem większej instalacji też jest niewskazane. Producent central Komfovent zaleca do obliczeń przyjąć wartość krotności wymian między 0,5 a 1 wymianą kubatury budynku. W praktyce uśredniona krotność to zazwyczaj 0,7 wymiany. Takie założenie pozwoli zbudować wydajny system wentylacyjny, zapewniający użytkownikom wysoki komfort, jednocześnie unikając dodatkowych kosztów instalacji wynikających z przewymiarowania projektu.
Dla układów wentylacji wymuszonej bardzo istotną kwestią jest poziom hałasu. Co tak naprawdę hałasuje i jak wyciszyć instalację?
METALPLAST
Na wysoki poziom hałasu ma wpływ wiele czynników i jest to temat bardzo złożony. Hałas może generować system wentylacyjny o zbyt małych przekrojach przewodów w stosunku do przepływu powietrza, zbyt małe średnice anemostatów nawiewnych, bądź wykonanie instalacji z nieodpowiednich materiałów. Dobre efekty otrzymuje się poprzez zastosowanie izolowanych kanałów wentylacyjnych z tworzyw sztucznych, zwiększenie średnic przewodów wentylacyjnych, zredukowanie liczby kolan i łączników oraz użycie do dystrybucji powietrza skrzynek rozprężnych.
Rekuperator powinien zapewnić odpowiedni przepływ powietrza w jego wnętrzu, a mianowiciejego elementy składowe (wentylatory, wymiennik ciepła, filtry) nie powinny być umieszczone zbyt blisko siebie. Większa i dobrze zaizolowana obudowa wpływa dodatnio na redukcję hałasu. Częstym błędem konstrukcyjnym jest użycie wentylatorów o małej średnicy i dużej prędkości obrotowej. Hałas generowany przez wentylatory jest trudny do wyeliminowania.
PRO -VENT
Aby ograniczyć hałas emitowany przez centralę należy:
– zaprojektować i wykonać instalację o małych oporach przepływu; hałas emitowany przez wentylatory pracujące na dużych sprężach, może wrosnąć nawet kilkakrotnie;
– instalację nawiewno-wywiewną najlepiej wykonać z kanałów wygłuszonych akustycznie;
– zachować minimalną odległość 3-4 m.b. pomiędzy anemostatem (wywiew, nawiew);
– zmniejszyć ciśnienie statyczne na anemostatach (zazwyczaj na anemostatach najbliżej centrali) za pomocą przepustnic dławiących, które należy montować w odległości minimum 2 m.b. przed anemostatem co ograniczy „szumienie”;
– należy unikać montowania rekuperatora, jak i wyrzutni ściennej w pobliżu sypialni, gdyż nocą nawet niewielki szum powietrza może powodować dyskomfort;
– jeśli to konieczne, zastosować tłumik na nawiewie;
– dobrać średnicę kanałów tak, aby prędkość przepływu powietrza nie przekraczała 3-4 m/s.
VENTIA
Głównym źródłem hałasu w instalacjach wentylacyjnych są przede wszystkim wentylatory. To one pracują bez przerwy i ze względu na charakter oraz budowę będą generować hałas. Bardzo ważne jest, żeby dobrać tak wielkość urządzenia, żeby w nominalnym trybie pracy nie musiało działać na maksymalnych obrotach.
Często instalatorzy szukając oszczędności, proponują mniejsze urządzenia. Te, żeby zapewnić oczekiwane wydajności, muszą pracować w górnym zakresach swojej charakterystyki, co powoduje, że generują większy hałas i dodatkowo zużywają więcej energii. Na etapie projektowania można wybrać również nowoczesne silniki typu EC, które mają lepsze parametry akustyczne od tradycyjnych silników.
Źle zaprojektowana bądź wykonana instalacja może powodować nadmierny hałas wynikający ze zbyt dużych prędkości powietrza albo szumów powstałych na źle dobranych elementach takich jak przepustnice, kratki, anemostaty. Chcąc uniknąć nadmiernego hałasu musimy zadbać od samego początku o odpowiedni projekt, który uwzględni optymalne urządzenia oraz średnice kanałów dla odpowiedniego rozprowadzenia powietrza. Pamiętajmy też o izolacji przewodów powietrznych oraz tłumikach za centralą od strony pomieszczeń. W celu wytłumienia hałasu przed samymi kratkami bądź anemostatami stosuje się tłumiki elastyczne albo przewód typu flex z izolacją akustyczną.
wszystkie pytania i odpowiedzi dostępne w wersji PDF