Pobór wody pitnej do badań, czyli o zaworach do próbek

W Polsce coraz  aktualniejszym staje się temat higieny wody użytkowej. Woda pitna, przeznaczona do spożycia przez ludzi, nie może powodować  szkód na zdrowiu ludzi ani zagrażać ich życiu. Woda, która nie spełni odpowiednich wymogów nie może zostać uznana  za wodę pitną.
W ostatnich latach pojawiły się nowe  wymogi dotyczące jakość wody pitnej. Jednym z istotniejszych przepisów jest dopuszczalna zawartość  bakterii Legionella. Woda przydatna do picia nie może zawierać więcej niż 100 jkt (jednostek tworzących kolonie) w 100 ml wody.
Konieczność przeprowadzania badań okresowym została wprowadzona  rozporządzeniem ministra zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. (z późniejszymi zmianami) w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.

W jakich obiektach istnieje konieczność badania wody?

Badania w kierunku Legionelli należy wykonywać w budynkach zamieszkania zbiorowego (hotel, motel, pensjonat, dom wypoczynkowy, dom wycieczkowy, schronisko młodzieżowe, schronisko, internat, dom studencki, budynek koszarowy, budynek zakwaterowania na terenie zakładu karnego, aresztu śledczego, zakładu poprawczego, schroniska dla nieletnich, a także budynek stałego pobytu ludzi, w szczególności dom dziecka, dom rencistów i dom zakonny i zakładach opieki zdrowotnej zamkniętej (szpital lub inny zakład opieki zdrowotnej przeznaczony dla osób, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych świadczeń zdrowotnych).
W przyszłości wymogiem objęte zostaną zapewne również budynki zamieszkania, wielorodzinne gdzie coraz częściej w ostatnich latach obserwowane jest skolonizowanie bakterią Legionella.

Użytkownik/zarządca instalacji objęty obowiązkiem okresowych badań musi  je przeprowadzać bez specjalnego wezwania. Badania przeprowadza się raz w roku  na podstawie 5 reprezentatywnych próbek.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007, Dz. U. Nr 61/2007, poz. 417, szczegółowo reguluje metodykę poboru próbek na obecność bakterii Legionella.
Liczba punktów poboru próbek wody zależy od przebiegu sieci, rozgałęzienia instalacji wodnej, liczby poziomów budynku oraz wielkości samego obiektu.

Gdzie montować zawory do poboru próbek?

Zgodnie z § 8 pkt. 2 powyżej wymienionego  rozporządzenia miejsca pobierania próbek ciepłej wody w celu wykrywania bakterii Legionella sp. są zlokalizowane w:

• wypływie ze zbiornika ciepłej wody lub najbliższym punkcie czerpalnym,
• punkcie czerpalnym położonym najdalej od zbiornika ciepłej wody,
• miejscu powrotu wody do podgrzewacza (cyrkulacja),
• wybranych punktach pośrednich, których liczba zależy od wielkości systemu .

Istotnym elementem procesu poboru i badań w kierunku baterii Legionella, mającym znaczny wpływ na późniejszy wynik analizy  jest sam pobór próbek.  Największe ryzyko błędów i zakłamań w badaniach laboratoryjnych próbek wody występuje w trakcie ich poboru. Procedury sterylnego poboru próbek zostały również precyzyjnie opisane w przepisach. Szczegółową procedurę wykrywania i oznaczania ilościowego bakterii z rodzaju Legionella opisano w normie PN-EN ISO 11731-2:2008E.

Aby zagwarantować prawidłowy pobór próbek należy wyposażyć punkty pomiarowe w specjalne zawory służące do poboru próbek.  Zawory takie montowane są z reguły na rurach instalacji wodnej w pomieszczeniach piwnic, kotłowni, na gałązkach rozdziału na poszczególnych kondygnacjach itp. przykładowo zgodnie ze schematem rys.2.

Zawór „Aquastrom P“ produkcji firmy Oventrop z przystosowaną do opalania wylewką ze stali nierdzewnej zapewnia laboratoryjne warunki poboru i ogranicza ryzyko błędu. Montowany jest na stałe w instalacji i jest stale gotowy do użycia w razie przyjazdu odpowiednich służb sanitarnych. W zaworze zastosowano materiały przystosowane do kontaktu z wodą pitną – stal nierdzewną oraz brąz, nadające się do stosowania w instalacjach zarówno ciepłej, jak i zimnej wody użytkowej.

Odpowiedzi udzieliła:
JOANNA PIEŃKOWSKA
Doradca techniczny Oventrop

Rys.3 Zawory Aquastrom P