Parametry dobrego klimatyzatora

Klimatyzator to urządzenie przeznaczone do chłodzenia pomieszczeń, najczęściej w układzie 1:1, czyli jedno urządzenie na jedno pomieszczenie, jest – nawet w naszym umiarkowanym klimacie – powszechnie użytkowane. Chętnie jest stosowane przez użytkowników małych obiektów, sklepów, czy pojedynczych biur. Sporym zainteresowaniem cieszy się wśród prywatnych właścicieli rezydencji, domów jednorodzinnych, a nawet mieszkań. Dość powiedzieć, że klimatyzator split jest najczęściej stosowanym rozwiązaniem do chłodzenia pomieszczeń.

Taka sytuacja powoduje oczywiście bardzo dużą podaż na rynku. Oferta jest tak szeroka, że prawie każdemu klientowi możemy dobrać urządzenie odpowiednie dla niego, czy to ze względu na cenę, czy na funkcjonalności, estetykę lub efektywność. Warto jednak pokusić się o zebranie cech, które pomogą użytkownikom spoza branży określić swoje oczekiwania w kontekście cech klimatyzatorów podawanych przez dostawców i oferentów.

W tym tekście starałem się zebrać zestaw takich cech, które w mojej opinii pozwalają na nazwanie klimatyzatora „dobrym”, a dokładnie mówiąc „dobrze dobranym”.
Kryteria, które uważam za istotne dla oceny klimatyzatora zebrałam w następujących grupach:
– efektywność,
– koszty eksploatacji,
– funkcjonalność,
– ergonomia użytkowania,
– dopasowanie do potrzeb,
– ekologia,
– bezpieczeństwo.

Efektywność energetyczna

Bardzo ważne kryterium. Połączone z wieloma pozostałymi grupami. Warto opisać je w pierwszej kolejności, ponieważ efektywność energetyczna jest związana z etykietą energetyczną umieszczaną na każdym klimatyzatorze, na stronach producenckich, a opracowaną specjalnie z myślą o niewykwalifikowanych konsumentach.

O czy informuje nas etykieta energetyczna?
Etykieta energetyczna zawiera najważniejsze informacje o efektywności energetycznej podane w bardzo przystępnej i przejrzystej formie.
Główna informacja to określenie klasy efektywności energetycznej. Najlepsze klimatyzatory to klimatyzatory w klasie efektywności energetycznej A+++, urządzenia, po których możemy spodziewać się najmniejszego zapotrzebowania energii elektrycznej.
Klasa efektywności jest określana dla trybu pracy osobno chłodzenia – wskaźnik SEER, grzania – wskaźnik SCOP, a w trybie grzania dodatkowo dla stref klimatycznych: ciepłej, umiarkowanej oraz chłodnej.
Wartość tego wskaźnika jest podana poniżej oznaczenia literowego. I tak SEER na poziomie 8,9 oznacza, że średnio w sezonie przykładowy klimatyzator, zużywając 1 kWh energii elektrycznej potrafi dostarczyć 8,9 kWh energii do chłodzenia pomieszczeń. To bardzo dobry wynik. Jest też informacja o tym, ile w średnim sezonie w Europie taki klimatyzator może pobrać energii do chłodzenia przy standardowym użytkowaniu. Dla przykładowego modelu to tylko 98 kWh.
Bardzo cenną wskazówką jest informacja o hałasie. W specjalnych ramkach podany jest poziom mocy akustycznej generowany przez jednostkę wewnętrzną oraz zewnętrzną. Wartości 55 dB(A) dla jednostki wewnętrznej oraz 61 dB(A) dla jednostki zewnętrznej zwiastują urządzenie bardzo ciche. Jednak aby upewnić się, że klimatyzator faktycznie jest cichy należy zajrzeć do katalogu i odszukać wartość ciśnienia akustycznego (a nie mocy akustycznej).
Wartość dla przykładowego klimatyzatora z katalogu – nawet 21 dB(A) dla jednostki wewnętrznej dla trybu cichego oznacza, że ten klimatyzator może pracować praktycznie bezgłośnie. Można go instalować nawet w sypialni. Wartości w okolicach 50 dB(A) dla jednostki zewnętrznej również gwarantuje niski poziom hałasu na zewnątrz, czyli komfort zarówno dla użytkowników, jak i ich sąsiadów. Warto wiedzieć, że wzrost wartości ciśnienia akustycznego o 3 dB(A) oznacza dwa razy głośniejsze urządzenie, dla zachowania komfortu należy zachować szczególną staranność w doborze miejsca posadowienia zarówno jednostki zewnętrznej, jak i wewnętrznej.

Koszty eksploatacji

Koszt energii do zasilania klimatyzatora jest zależny głównie od preferencji użytkownika, nastaw temperatury wewnętrznej.
Należy pamiętać, że nastawa powinna być niższa od temperatury zewnętrznej o około 6oC – wtedy jest uważana za komfortową. Jeżeli chcielibyśmy określić koszty prądu bardziej precyzyjnie, niż kierując się informacją z etykiety, to powinniśmy przeanalizować:

• profil temperatury zewnętrznej dla danej lokalizacji,
• krzywą zapotrzebowanie chłodu.

Dla tych wartości możemy szacować sezonowe zapotrzebowanie na energię do chłodzenia i zapotrzebowanie na energię elektryczną.
Przykładowo dla klimatyzatora FUJITSU AOYG18KBTB/AUXG18KRLB zainstalowanego w Gdańsku, czyli w klimacie o chłodniejszym charakterze niż średni europejski, profil temperaturowy przy założeniu chłodzenia powyżej 20oC przedstawiona na fot. 2, krzywą zapotrzebowania chłodu na fot. 3 i sezonowe zapotrzebowanie chłodu w rozbiciu na miesiące na fot. 4.
Na podstawie tych danych możemy oszacować zapotrzebowanie na energię elektryczną na poziomie 187 kWh, co jest wartością mniejszą od podawanej na etykiecie 260 kWh.

Funkcjonalność

Aktualnie oferowane klimatyzatory nie są już urządzeniami służącymi jedynie do chłodzenia. To prawdziwie wielofunkcyjne maszyny. Oprócz swojego głównego zadania chłodzenia standardem jest możliwość grzania, osuszania powietrza oraz mieszania go w pomieszczeniu bez obróbki termicznej. Ale to nie koniec, klimatyzatory mogą dbać o czystość powietrza, filtrując je na filtrach jonowych, polifenolowych, a nawet elektrostatycznych, usuwając pyły bakterie i wirusy. Mogą oferować tryb cichej pracy, obniżając poziom hałasu. Mogą mieć funkcje pracy oszczędnej ze zredukowaną mocą oraz wręcz przeciwną szybkiego dochładzania i wymuszonej pracy z pełną mocą. Najlepsze modele mają dostępne nawet po kilkanaście specjalnych funkcjonalności. Dostępne funkcje opisane są najczęściej poprzez ikony w katalogach.

Ergonomia użytkowania i serwisu

Klimatyzator podczas użytkowania jest poddawany wielokrotnie czynnościom serwisowym. Otwieraniu obudowy w celu czyszczenia filtrów i wymienników i dokonywania przeglądu podzespołów.
Po tych czynnościach obudowy są ponownie zamykane. Ponieważ jednostki wewnętrzne wiszą najczęściej na ścianach i sufitach, dla zachowania estetyki wyglądu kluczowy jest wygodny dostęp do zaczepów, łatwość podważania obudów i możliwość ich zdjęcia bez konieczności dotykania ścian. Klimatyzatory najwyższej jakości mają specjalne rozwiązania ułatwiające pracę serwisantów i zapewniające estetyczny, wielokrotny montaż i demontaż obudowy oraz dostęp do niezbędnych punktów serwisowych.

Dopasowanie do potrzeb

Dobór odpowiedniej wielkości klimatyzatora gwarantuje optymalne koszty inwestycyjne oraz eksploatacyjne. To, że urządzenie nie może być za małej mocy jest oczywiste, nie spełni wtedy swojego podstawowego zadania – utrzymania temperatury na komfortowym poziomie. Jednak instalowanie urządzenia za dużego, na zapas, również nie jest dobrym rozwiązaniem. Za duże urządzenie traci jedną ze swoich podstawowych zalet: możliwość płynnej regulacji i pracy energooszczędnej.

Wielkość klimatyzatora określa się mocą chłodniczą podawaną w kW. Często spotykamy również jednostkę mocy używaną przez kraje anglosaskie BTU/h stosowaną do oznaczania urządzeń.

I tak np. klimatyzator FUJITSU o symbolu AOYG18KBTB/AUXG18KRLB to urządzenia o mocy 18 000 BTU/h, co odpowiada mocy 5,2 kW – to duże urządzenie zapewniające klimatyzację w pomieszczeniach o powierzchni nawet 60-80 m2.
Jednak osoby bez doświadczenia nie powinny dobierać klimatyzatorów. Do wstępnego doboru można użyć konfiguratorów on-line, jakie są dostępne np. na stronach producentów lub dostawców, ale przed podjęciem ostatecznej decyzji, klient musi ten dobór zweryfikować u instalatora.
Dopasowanie do potrzeb to również wybór odpowiedniego typu klimatyzatora. Do pomieszczeń o wysokości standardowej 2,5 m i regularnej, prostokątnej powierzchni do 40 m2 powinien wystarczyć jeden model ścienny. Dla bardziej skomplikowanych kształtów, wyższych pomieszczeń lub większych powierzchni powinniśmy rozważyć klimatyzatory kanałowe, kasetonowe i podstropowe.

Ekologia

Ekologia to zagadnienie na które coraz więcej osób zwraca uwagę. Na szczęście do naszej świadomości przebiła się realna potrzeba dbania o środowisko naturalne i dbania o przyszłe pokolenia.
Branża klimatyzacyjna od zawsze jest w czołówce branż stosujących ekologiczne rozwiązania. Zawsze, zgodnie z najbardziej aktualną wiedzą, w klimatyzatorach są stosowane ekokomponenty. W szczególności dotyczy to czynnika chłodniczego stosowanego w klimatyzatorach. W momencie kiedy stwierdzono szkodliwy wpływ na warstwę ozonową powszechnego w klimatyzacji czynnika R22, wycofano go z urządzeń, wprowadzając R407c i R410A. Po pewnym czasie zauważono, że te czynniki mają zbyt duży wpływ na efekt cieplarniany i podjęto decyzje o ograniczeniu ich stosowania, zastępując je sukcesywnie R32, który aktualnie jest standardowym rozwiązaniem i przyjmując kierunek zastosowania czynników naturalnych.
Przyjęty sposób regulacji prawnych generalnie zapewnia użytkownikowi, że w momencie zakupu korzysta on z urządzenia o najmniejszym wpływie na środowisko. Zmiany tu następujące są bardzo dynamiczne, jednak użytkownik zawsze może być pewny, że urządzenie dostępne na rynku będzie mógł wiele lat bezpiecznie użytkować.
Jednak ekologia to nie tylko czynnik chłodniczy.
To przede wszystkim niskie zużycie energii. Warto szukać rozwiązań ekologicznych klasy A+++, programatorów pozwalających na zaprogramowanie zmiennej temperatury w czasie, obniżeń, czasów załączeń i wyłączeń, czy czujników obecności.

Bezpieczeństwo

Warto podkreślić, że klimatyzatory to urządzenia opracowane z myślą o użytkownikach niewykwalifikowanych.
Jako konstrukcje są bezpieczne. Czynnik R32 stosowany w klimatyzatorach jest czynnikiem palnym, ale odpowiednio zainstalowane urządzenie, zapewniające małą ilość czynnika w klimatyzatorze nie generuje niebezpieczeństwa.
Przez zapewnienie bezpieczeństwa rozumiem jednak nie tylko usunięcie bezpośrednich zagrożeń zdrowia i życia, ale również bezpieczną, komfortową i ciągłą (bez zakłóceń) eksploatację.
Po pierwsze: gwarancja, warto żeby była co najmniej 5-letnia, są jednak dostawcy, którzy oferują nawet 10-letnią gwarancję.
Po drugie: zdalny monitoring. Nowoczesne klimatyzatory korzystają z powszechnego dostępu do Internetu i pozwalają na nadzór i zarządzanie urządzeniami przez aplikacje mobilne.
I wreszcie po trzecie: pewna, rzetelna i certyfikowana sieć serwisowa, dostępna w okolicy montażu klimatyzatora. Warto poinformować klienta przed decyzją zakupu urządzenia, że ma dostępną taką sieć u dostawcy.