Kryzys czy niezła kondycja, czyli jak ocenia Pan rok 2022 z perspektywy swojej organizacji?
Z perspektywy początku 2023 można już śmiało stwierdzić, że 2022 r. był rokiem pomp ciepła. Plan REPowerEU Komisji Europejskiej z maja 2022, który powstał jako odpowiedź na agresję Rosji na Ukrainę, zapowiedział znaczne przyśpieszenie odejścia od paliw kopalnych w ogrzewaniu budynków, czyli perspektywę końca sprzedaży w UE samodzielnych kotłów na paliwa kopalne (gaz, olej, węgiel) najpóźniej w 2029 r., wprowadzenie zakazu dofinansowania urządzeń korzystających z paliw kopalnych i zakazu montażu samodzielnych kotłów na paliwa kopalne w nowych budynkach przed 2027 r. oraz zakaz dofinansowania kotłów na paliwa kopalne od 2025 r.
Wg najnowszych zapowiedzi przedstawicieli Komisji Europejskiej z końca listopada 2022 r. będzie to dalej konsekwentnie realizowane wraz z wdrażaniem najważniejszych dyrektyw (EPBD, RED, EED) oraz planowanych zmian w ekoprojekcie dot. urządzeń grzewczych w 1 kwartale 2023 r.
To, co jest niezwykłe i widoczne z perspektywy Europy, to fakt, że w 2022 wszystkie kluczowe firmy produkujące urządzenia grzewcze, podjęły decyzje o budowie dużych fabryk pomp ciepła w Europie. Wg zebranych jeszcze w 2022 r. deklaracji producentów urządzeń grzewczych już w 2025 roku będzie się produkować w Europie więcej pomp ciepła niż kotłów gazowych. Dynamika wzrostu rynku pomp ciepła w 2022 r. w Polsce i całej Europie przerosła oczekiwania, jednak część europejskich producentów nie chce w tym momencie deklarować, jakie ma plany produkcyjne w zakresie produkcji pomp ciepła. Warto wspomnieć o dwóch dużych inwestycjach w fabryki pomp ciepła w Polsce, które w 2025 pozwolą na produkcję co najmniej 650 tys. pomp ciepła rocznie. Chodzi tu o takie firmy, jak Daikin i Viessmann.
Rok 2022 to rok dwucyfrowej inflacji. Jak bardzo wzrosły ceny?
W naszej ocenie wzrost cen pomp ciepła w Polsce był zbliżony do poziomu inflacji. Cieszy nas fakt, że program Czyste Powietrze w wersji z 2023 zwiększył koszty kwalifikowane w zakresie różnych technologii grzewczych, w tym pomp ciepła.
Jakie były największe wyzwania i problemy w minionym roku w branży i w Państwa organizacji?
Największym wyzwaniem jest jakość wykonywanych instalacji z pompami ciepła. Jak twierdzi EHPA Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła – rok 2023 w całej Unii Europejskiej będzie stał pod znakiem szkoleń branży w zakresie montażu pomp ciepła. Wspólnie z producentami pomp ciepła zamierzamy realizować szereg działań wspierających szkolenie instalatorów, projektantów czy szkoły zawodowe. Myślę, że więcej informacji na ten temat podamy już niedługo.
Drugą kwestią jest transparentność danych technicznych pomp ciepła. Widzimy coraz więcej problemów z tym związanych. Działania kontroli produktów (w tym pomp ciepła) zawarte w rozporządzeniach ekoprojektu zawiodły kompletnie w Polsce. Nie ma wyrywkowej kontroli urządzeń, realizowanej przez UOKIK pod kątem deklaracji danych zawartych w etykietach energetycznych i kartach produktów.
Jakie działania podjęliście i podejmujecie, by zaradzić zagrożeniom?
Z jednej strony chcemy ujednolicić przekaz danych o pompach ciepła korzystając z systemu kart produktu i etykiet energetycznych. Dodatkowo chcemy jako PORT PC wypromować w Polsce znak Heat Pump KEYMARK (HP-Keymark). Ten znak to wspólny certyfikat dla całego rynku europejskiego pomp ciepła. Jest dobrowolnym, niezależnym europejskim znakiem certyfikacyjnym (certyfikacja ISO typ 5) dla wszystkich typów pomp ciepła, zestawów: pomp ciepła i podgrzewaczy ciepłej wody (objętych rozporządzeniami wykonawczymi ekoprojektu UE 813/2013
i 814/2013). Jest to jeden certyfikat otwarty dla wszystkich zainteresowanych stron, a pomiary są wykonywane przez niezależne i certyfikowane przez CEN laboratoria z wykorzystaniem punktów testowych wynikających z rozporządzeń
Ecodesign (rozporządzenia wykonawcze UE 206/2012, 813/2013 i 814/2013). W znaku zawarta jest coroczna zakładowa kontrola produkcji pomp ciepła i sprawdzenie zarządzania jakością. Zaletą HP-Keymark jest to, że zasady są w pełni przejrzyste i wszystkie badania są uznawane wzajemnie i akceptowane przez wszystkie uczestniczące jednostki certyfikujące we wszystkich krajach Europy. Wszystkie dane deklarowane przez producentów w kartach i etykietach energetycznych są transparentne, sprawdzone i wiarygodne (eta s, hałas, SCOP, klasa energetyczna).
HP-Keymark to również baza dla przyznania polskiego znaku jakości EHPA Q, który zapewnia dodatkowo, że istnieje sieć dystrybucji, doboru, serwisu oraz dokumentacji pomp ciepła w języku polskim. Poświadcza też, że istnieje sieć obsługi klienta z reakcją w ciągu 24h na skargi klienta, a także co najmniej dwuletnia gwarancja na urządzenie oraz dostępność części zamiennych przez co najmniej 10 lat.
Pańska prognoza dla rynku instalacyjnego na 2023 rok…
Widzimy spadającą dynamikę rynku urządzeń sanitarnych i grzewczych, szczególnie w nowych budynkach mieszkalnych. Sporą szansą na uchronienie przed pogorszeniem się koniunktury w branży instalacyjnej jest popularyzacja programu NFOSiGW Czyste Powietrze w wersji z 2023 r. Jako PORT PC przewidujemy dalszy rozwój rynku pomp ciepła w Polsce i w Europie.
2022 to był drugi rok, w którym wzrosty rynku pomp ciepła do ogrzewania budynków były trzycyfrowe. Przewidujemy, że w wariancie optymistycznym rozwoju rynku w Polsce w 2023 r. wzrost liczby osiągnie ok. 30% i przekroczy 250 tys. pomp ciepła w 2023 r.
W 2023 r. istotne będzie podjęcie działań w zakresie szkoleń instalatorów pomp ciepła i innych uczestników branży grzewczej.