Problemy w kanalizacji: niewłaściwy spływ ścieków, hałas, nieprzyjemne zapachy – przyczyny i środki zaradcze

Najczęściej pojawiającymi się problemami związanymi z instalacją kanalizacyjną są nieprzyjemne zapachy wydobywające się z przyborów sanitarnych, hałas podczas użytkowania instalacji oraz problemy ze spływem ścieków.
Każdy z tych problemów ma swoją przyczynę. Z tymi zagadnieniami można powiązać kilka zjawisk:
• pojawianie się podciśnienia w rurach kanalizacyjnych powodujące wysysanie wody z syfonów;
• wydostawanie się gazów kanałowych przez zamknięcia wodne;
• zjawisko wysychania syfonów.
Występowanie podciśnienia w instalacji kanalizacyjnej jest o tyle niebezpieczne, że niesie za sobą ryzyko wysysania wody z syfonów, co z kolei otwiera drogę gazom kanałowym do pomieszczeń, w których zamontowane są przybory sanitarne.
Podciśnienie w rurociągach kanalizacyjnych powstaje z kilku przyczyn.
Zbyt duży spadek przewodów rurowych (ścieki spadają zbyt gwałtownie). Takie zjawisko występuje zazwyczaj w budynkach usytuowanych na zboczach. Aby temu zaradzić, należy ułożyć rury nie w linii prostej lecz schodkowo, aby spowolnić spływ ścieków.
Zbyt mała średnica rur odprowadzająca ścieki z przyborów – doprowadza to do pełnego wypełnienia przewodu, blokowania przepływu oraz powstawania podciśnienia.

Rys. 1

Zbyt duża odległość przyborów do pionu kanalizacyjnego – powyżej 1 m dla podejść odprowadzających duże ilości ścieków, jak np. WC 3 m dla pozostałych podejść. Jeżeli z różnych przyczyn urządzenie sanitarne jest bardziej oddalone od pionu, można zastosować zawór napowietrzający, montując go przy oddalonym odpływie.

Nieodpowiednie podejścia – zbyt małe spadki powodujące zbyt mały odbiór ścieków, a co za tym idzie ich spiętrzanie. Zbyt duże z kolei spadki np. prostopadłe podłączenie umywalki do podejścia pionu trójnikiem 90° powoduje podczas odpływu ścieków gwałtowne uderzenie w dno trójnika, wypełniając cały przewód i powodując zjawisko powstawania podciśnienia.
Kolejnym wymienionym zjawiskiem także związanym z pojawianiem się nieprzyjemnych zapachów jest wydobywanie się gazów kanałowych przez, jakby się wydawało, zabezpieczone syfony. Zjawisko to powstaje, gdy ciśnienie w instalacji kanalizacyjnej jest większe niż ciśnienie atmosferyczne (rys. 1). Do takich zjawisk dochodzi gdy np. instalacja kanalizacyjna nie jest właściwie wentylowana. Wtedy to powstające w instalacji gazy kanałowe nie znajdując ujścia, gromadzą się w instalacji, co zwiększa ciśnienie wewnątrz przewodów rurowych. Nagromadzone gazy wydostają się do pomieszczeń. Zjawisko to jest często słyszalne jako „bulgotanie syfonów”.
Gazy kanałowe są bardzo szkodliwe dla człowieka. Zamknięcia wodne – syfony, które oddzielają instalację kanalizacyjną od pomieszczeń podczas nieużytkowania przez dłuższy okres wysychają. Często ma to miejsce w przypadku wpustów podłogowych wybieranych z uwagi na jedno kryterium – niska zabudowa. A niska zabudowa = niski syfon lub mała objętość wodna syfonu. Należy pamiętać o tym, aby w pomieszczeniach, gdzie urządzenia sanitarne są sporadycznie używane, uzupełniać wodę w syfonach lub zainstalować tam syfony suche. Dzięki temu zapewnimy stałą ochronę przed przedostawaniem się gazów kanałowych i nieprzyjemnych zapachów.

Rys. 3

Częstym błędem będącym przyczyną większości z powyższych problemów jest przekonanie, że zawory napowietrzające mogą zastępować wywiewki pionów kanalizacyjnych. Konstrukcja zaworów napowietrzających sprawia, że dostarczają one powietrze do instalacji kanalizacyjnej, natomiast nie zapewniają odprowadzenia powstających gazów kanałowych (rys. 2). Dlatego nie należy stosować wyłącznie napowietrzaczy bez zastosowania wywiewek zakańczających piony kanalizacyjne.
Przepisy prawne wyraźnie określają zależność systemów napowietrzających i wentylujących kanalizację. Zgodnie z tymi wytycznymi przewody spustowe (piony) instalacji kanalizacyjnej powinny być wyprowadzone jako przewody wentylacyjne ponad dach (rys. 3), a także powyżej górnej krawędzi okien i drzwi znajdujących się w odległości poziomej mniejszej niż 4 m od wylotów rur. Nie jest wymagane wyprowadzenie ponad dach wszystkich przewodów wentylujących piony kanalizacyjne, pod następującymi warunkami:
– zastosowania na pionach kanalizacyjnych niewyprowadzonych ponad dach urządzeń napowietrzających te piony i przeciwdziałających przenikaniu wyziewów z kanalizacji do pomieszczeń;
– wyprowadzania przewodów wentylujących ponad dach:
• ostatni pion licząc od podłączenia kanalizacyjnego na każdym przewodzie odpływowym;
• co najmniej co piąty z pozostałych pionów kanalizacyjnych w budynku.
Zapewnienie prawidłowego przepływu wody i powietrza w rurociągach oraz poprawne zaprojektowana sieć kanalizacyjna sprawią, że korzystanie z instalacji kanalizacyjnej nie będzie przysparzać użytkownikom problemów.