Dziś rekuperacja domowa, czyli wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła to standard podczas budowy jedno- lub wielorodzinnego domu. Przeszła ona jednak długą drogę, od rozwiązania niszowego i luksusowego, poprzez dobrze znane i popularne lecz niedostępne cenowo, aż po standardowe rozwiązania dostępne dla każdego.
Wentylacja mechaniczna to przede wszystkim zapewnienie kontrolowanej wymiany powietrza zużytego na świeże oraz ewentualne jego dogrzewanie. Znajduje ona zastosowanie zarówno w budynkach nowych, jak i w obiektach istniejących.
Producenci urządzeń, stale dostarczając nowe rozwiązania i urządzenia pozwalają nam na tworzenie coraz wydajniejszych i bardziej energooszczędnych układów wentylacji domowej. Jednak, by zaprojektowane systemy mogły pracować poprawnie i abyśmy my mogli cieszyć się komfortem termicznym w naszym domu lub mieszkaniu konieczne jest prawidłowe wykonanie całej instalacji.
Istotne są takie sprawy, jak: identyfikacja potrzeb klienta (użytkownika końcowego), odpowiednio wykonany projekt, wybór odpowiedniego urządzenia i systemu dystrybucji powietrza (nieliczni producenci oferują dedykowane systemy wraz z urządzeniem), wybór właściwego instalatora (doświadczonego i przygotowanego merytorycznie) oraz precyzyjne wykonanie wszystkich prac.
Najważniejsze są szczegóły
Czy zakup rekuperatora i zamontowanie go wraz z systemem kanałów jest wystarczające, aby można było uznać system wentylacji za poprawny?
Niestety nie – ważne, a może najważniejsze jest to, jak zostanie to zrobione, a szczególną rolę odgrywają z pozoru nieistotne detale. Jednym z nich jest umiejscowienie rekuperatora.
Porada 1: Należy unikać stosowania jednocześnie odcinków bardzo długich i bardzo krótkich w jednej linii przepływu powietrza (np. na linii nawiewnej lub wyciągowej).
Porada 2: Jeżeli tylko to możliwe, rekuperator należy umiejscawiać w centralnym punkcie bryły budynku lub jak najbliżej tego punktu/miejsca.
Przy zastosowaniu kanałów o różnej długości, może powstać pomiędzy nimi różnica spadku ciśnienia tak duża, że uniemożliwi utrzymanie w nich przepływu powietrza w ilościach projektowanych.
Zniwelowanie tej różnicy za pomocą regulacji elementów nawiewnych może być niemożliwe. Długi kanał stawi powietrzu bardzo duży opór, przy jednoczesnym bardzo niskim oporze kanału krótkiego. Powietrze „wybierze” więc, prostszą drogę i zostanie skierowane do kanału krótkiego. Efektem takiej sytuacji będzie dostarczanie powietrza nie tam, gdzie zakładano, a co za tym idzie rozregulowanie systemu.
Problem ten szczególnie istotny jest w dwóch przypadkach. Pierwszy to budynki/domy o dużej powierzchni, gdzie pomieszczenia są znacznie oddalone od siebie, np. salon w centralnej części, a sypialnia w jednej ze skrajni. Drugi przypadek to konieczność umiejscowienia rekuperatora w narożnych miejscach obiektu. Budynki, w których na etapie projektowania nie wzięto pod uwagę planowanej instalacji wentylacji mechanicznej nie będą miały odpowiednio przygotowanych pomieszczeń, które umożliwią montaż rekuperatora w centralnej części budynku. Na rys. 2 pokazano przykładowy schemat (uproszczony) obrazujący błędny sposób poprowadzenia kanałów.
Na rysunkach: 3, 4 i 5 pokazano proponowane możliwe rozwiązania.
W przykładzie rysunkowym wykorzystano poglądowy plan budynku, pominięto otwory drzwiowe. Pod uwagę wzięto dwa pomieszczenia oraz pominięto linie wyciągową, a także czerpni i wyrzutni.
W sytuacji gdy konstrukcja, aranżacja czy powierzchnia obiektu wymusza takie umiejscowienie rekuperatora, że istnieją pomieszczenia znacznie oddalone oraz znajdujące się bardzo blisko, problem można rozwiązać na przykład:
a) dla pomieszczeń znajdujących się najbliżej stworzyć dodatkowe pętle kanałów, czyli zastosować metodę „nie idź najkrótszą drogą” – należy jednak pamiętać o tym, aby nie przekroczyć maksymalnego dostępnego sprężu dyspozycyjnego urządzenia
(rys. 4),
b) stosując dwa rekuperatory, gdzie każdy z nich obsłuży inną cześć obiektu (zdjęcie 5).
Obie te metody można łączyć. Czy istnieją inne rozwiązania? Każde rozwiązanie pozwalające zmniejszyć dysproporcje w długościach kanałów będzie dobre. W uniknięciu tego problemu może pomóc też konsultacja z przedstawicielem producenta instalowanego urządzenia, który, jeżeli nie dysponujemy projektem, doradzić w rozplanowaniu instalacji oraz znalezieniu najlepszego rozwiązania. Warto również swoją pracę oprzeć o rekuperator, do którego producent proponuje kompletny system dystrybucji powietrza, co znacznie ułatwi regulację wykonanej instalacji.
Rysunki: Paweł Koszorek
Przedstawiona powyżej sytuacja, tj. różnica w długości kanałów wystąpi w każdej instalacji, jednak gros przypadków to układy, w których różnica ta będzie nieznaczna lub na tyle mała, że możliwa do zniwelowania na drodze standardowej regulacji. Warto jednak pamiętać, że konsekwencje zbagatelizowania tego problemu mogą być opłakane. Źle wykonana, a co za tym idzie, błędnie pracująca instalacja rekuperacji domowej to przede wszystkim problem użytkownika końcowego, który pomimo inwestycji nie uzyskał żądanego efektu. Ten stan rzeczy może też położyć cień na reputacji firmy instalacyjnej, która zostanie mocno nadszarpnięta.
Odpowiedzi udzielił: Paweł Koszorek
Dział Wentylacji i Klimatyzacji WOLF Technika Grzewcza