Raport „Stan techniczny budynków jednorodzinnych w Polsce – potrzeby remontowe” bazuje na wynikach badań zrealizowanych w 2017 r. na zlecenie Instytutu Ekonomii Środowiska (IEŚ) wśród właścicieli budynków jednorodzinnych. Badania zrealizowane zostały przez CEM Instytut Badań Rynku i Opinii w dniach od 18 kwietnia do 12 maja 2017 r. Wykonano je na reprezentatywnej próbie 1000 właścicieli domów jednorodzinnych w Polsce.
Badania zostały zainspirowane, przede wszystkim przez zapowiadany na początku 2017 roku przez rząd RP program modernizacji budynków. Wnioski wynikające z badań mogą pomóc ministerstwom w przygotowaniu i efektywnemu wdrożeniu takiego programu oraz wpłynąć pozytywnie na odpowiednie przygotowanie się do działań marketingowych przez firmy z branży budowlanej.
3 najważniejsze konkluzje z raportu:
- Modernizacja to nie tylko termomodernizacja, ale również inne przedsięwzięcia remontowe, jak remont dachu, łazienki, czy kuchni;
- Konieczne jest wspieranie przedsięwzięć o charakterze kompleksowym (zachęcanie do kompleksowej modernizacji za pomocą subsydiów, ulg modernizacyjnych i innych narzędzi).
- Skala potrzeb modernizacyjnych jest gigantyczna, a inwestorom przeważnie brakuje środków na realizację zamierzeń (ten problem w dużym, aczkolwiek nieznanym zakresie, może być rozwiązany przez produkty kredytowe);
Potrzeby remontowe
Uzyskane wyniki dowodzą, że skala potrzeb inwestycyjnych w segmencie budownictwa jednorodzinnego jest bardzo duża. Zdecydowana większość badanych wskazuje na potrzebę realizacji remontów, których skalę określić należy jako znaczną. Zaledwie 30% badanych właścicieli budynków jednorodzinnych twierdzi, że nie widzą oni potrzeby realizacji żadnych poważniejszych inwestycji.
Najczęściej wymieniane potrzeby inwestycyjne związane są z modernizacją instalacji grzewczej i wymianą kotła. Fakt, że na szczycie hierarchii potrzeb remontowych uplasowały się właśnie źródła grzewcze, może być dowodem na skuteczność działań na rzecz ochrony powietrza, zapoczątkowanych kilka lat temu przez oddolne inicjatywy obywatelskie, które zdefiniowały niską emisję jako kluczowy czynnik przyczyniający się do zanieczyszczenia powietrza w Polsce. Sami właściciele domów jednorodzinnych – które, jak wynika z badań, w dużej części ogrzewane są z reguły przestarzałymi i energochłonnymi źródłami grzewczymi – coraz powszechniej zdają sobie sprawę, że instalacje grzewcze w ich budynkach wymagają modernizacji. Na potrzebę modernizacji instalacji grzewczej nieco częściej wskazują właściciele budynków jednorodzinnych zlokalizowanych w miastach (39%, podczas gdy na wsiach analogiczny odsetek wynosi 32%). Globalnie w miastach źródła oparte na paliwach stałych z reguły nie stanowią segmentu dominującego, jak to ma miejsce na terenach wiejskich, a co za tym idzie, presja społeczna w miastach na eliminację lub modernizację tych źródeł może być większa, a równocześnie przykład miast wprowadzających regulacje lub zalecenia w tym względzie wskazuje, że w bliższej lub dalszej przyszłości dotychczas wykorzystywane standardy w zakresie źródeł grzewczych będą podlegały istotnym modyfikacjom.
Kolejne, najczęściej wskazywane przez badanych właścicieli budynków jednorodzinnych inwestycje, to remont dachu i o cieplenie ścian (każda z inwestycji wymieniana przez co czwartego badanego). Obie te inwestycje nieco częściej pojawiają się wśród potrzeb inwestycyjnych mieszkańców wsi. Niewątpliwie sytuację tę wyjaśnia fakt, że odsetek budynków jednorodzinnych z ocieplonymi przegrodami zewnętrznymi wyższy jest w miastach w porównaniu do wsi o kilkanaście procent (13% różnicy na korzyść miasta w przypadku ścian zewnętrznych i ponad 10% w przypadku stropów lub poddaszy), co związane jest z wyższymi kosztami ogrzewania w mieście i, co za tym idzie, większą opłacalnością realizacji inwestycji termomodernizacyjnych. Stąd też wymiana źródła staje się w tym segmencie jedną z kluczowych inwestycji, z której przeprowadzeniem należy liczyć się w przyszłości.
Bez względu natomiast na miejsce zamieszkania, wśród potrzeb inwestycyjnych niemal równie często wymienia się remonty kuchni i/lub łazienek.
Kluczowe inwestycje
Wśród najpilniejszych do zrealizowania inwestycji, co piąty właściciel budynku jednorodzinnego wymienia modernizację instalacji grzewczej bądź wymianę kotła. Uwaga ta w szczególności dotyczy terenów miejskich.
Na drugim miejscu pod względem częstotliwości wskazań plasuje się remont dachu. Analizując jednak wyłącznie grupę właścicieli budynków z terenów wiejskich okazuje się, że inwestycja ta na wsiach pod względem częstotliwości wskazań stoi w hierarchii nawet wyżej niż modernizacja instalacji grzewczej.
Co siódmy badany wśród najpilniejszych inwestycji wymienia ocieplenie ścian budynku, przy czym znacznie częściej ten typ inwestycji wymieniają mieszkańcy terenów wiejskich. Nieco rzadziej w zestawieniu tym pojawiają się remonty kuchni i łazienek, choć należy zauważyć, że w miastach remonty tego typu skupiają niemal taki sam odsetek wskazań, co ocieplenie ścian zewnętrznych.
W gronie najpilniejszych remontów najrzadziej wymieniane są wymiana okien oraz drzwi.
Modernizacja instalacji grzewczej wymieniana jest najczęściej jako najpilniejsza inwestycja bez względu na wiek budynku. Co interesujące, inwestycję tę za najpilniejszą znaczniej częściej skłonne są uważać osoby lepiej uposażone, inwestycja ta znacznie częściej wymieniana jest przez mieszkańców miast, gdzie przeciętny dochód gospodarstwa domowego jest wyższy niż na terenach wiejskich
Oszacowanie potrzeb finansowych
Na podstawie oczekiwanych kosztów najpilniejszych przedsięwzięć remontowych podjęto próbę oszacowania kosztów poszczególnych remontów w skali ogólnopolskiej. Na wykresie (fot. 3) przedstawiono średnie koszty inwestycyjne oparte na wyliczeniach dokonanych przez samych badanych.
Tak wyliczone średnie mają oczywiście jedynie wartość poglądową, gdyż w zależności od wielkości budynku koszty prac remontowych mogą się istotnie różnić. Również sama skala inwestycji podlega znacznemu zróżnicowaniu. Zróżnicowanie to w najbardziej dobitny sposób ujawnia się w przedsięwzięciach związanych z remontem dachu. Mogą one ograniczać się do prostego i względnie taniego remontu, polegającego na ułożeniu wełny mineralnej na poddaszu i zamykającego się kwotą kilku tysięcy zł, lub też obejmować całkowitą przebudowę ostatniej kondygnacji, czego koszty sięgać mogą nawet 100 tys. zł i więcej. Analizując poniżej przedstawione dane należy mieć więc na uwadze, że prezentowana przez nie skala ilościowa jest odbiciem subiektywnych ocen i potrzeb właścicieli budynków jednorodzinnych, i nie opiera się na szczegółowych kosztorysach realizowanych przez wykonawców prac remontowo-budowlanych. Tak więc rzeczywista kwota realizacji inwestycji może być nawet wyższa.
Średnia całkowita wartość potrzeb inwestycyjnych, wśród tych, którzy wskazują choć jedną potrzebę to 21 tys. zł (aż 67% badanych z tej grupy).
Zgodnie z oczekiwanymi kwotami podawanymi przez badanych, finansową skalę realizacji najpilniejszych potrzeb inwestycyjnych w domach jednorodzinnych, po przeskalowaniu na ogół budynków jednorodzinnych w Polsce, oszacować można na kwotę sięgającą blisko 80 miliardów zł.
Największy udział w tej globalnej wartości mają remonty dachów oraz ocieplenie ścian budynków. Te dwie inwestycje łącznie szacowane są na ponad 50 miliardów zł.
Oczekiwany koszt inwestycji najczęściej wymienianej wśród najpilniejszych przedsięwzięć, czyli modernizacji instalacji grzewczej, to 16 miliardów zł.
Najmniej kosztowne w globalnym rankingu są wymiana drzwi zewnętrznych i wymiana okien, których koszt nieznacznie przekracza 3 miliardy zł. Kwota 80 miliardów może być określona jako wygórowana, jeśli jednak popatrzymy na nią przez pryzmat faktu, że stanowi ona zaspokojenie najpilniejszych potrzeb remontowych niemal połowy mieszkańców naszego kraju, jej wysokość opisać należy jako racjonalną.
Badania dot. potrzeb to tylko część z szerszych badań na temat stanu technicznego budynków jednorodzinnych w Polsce, których wyniki opublikowane zostaną w tegorocznej edycji publikacji „Efektywność energetyczna w Polsce. Przegląd (poprzednie edycje dostępne są pod linkiem http://efektywnapolska.pl/publikacje/).
Instytut Ekonomii Środowiska (IEŚ) jest pozarządową organizacją, specjalizującą się w obszarze ochrony środowiska, efektywności energetycznej i polityki klimatycznej.
Obecnie koncentruje się na dw.ch kluczowych problemach ochrony środowiska w Polsce:
1. zanieczyszczeniu powietrza poprzez spalanie węgla i odpad.w w domowych paleniskach,
2. modernizacji budynk.w jednorodzinnych, których ogrzewanie jest głównym powodem zanieczyszczenia środowiska w Polsce.
Efektywna Polska (EP) to platforma wsp.łpracy zainicjowana i moderowana przez IEŚ. Integruje organizacje, instytucje, stowarzyszenia branżowe, dla których problemy modernizacji domów jednorodzinnych oraz jakości powietrza są ważne, ale nie reprezentuje interes.w żadnej branży ani organizacji.