Grzejniki higieniczne – aktualne wymagania odnośnie typów i montażu

Grzejniki mają również atesty higieniczne związane z zastosowaniem w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej (w tym w obiektach oświatowo-wychowawczych oraz zakładach usługowych i produkcyjnych) oraz w obiektach służby zdrowia. Większość producentów na polskim rynku udostępnia atesty higieniczne na swoich stronach internetowych.

Przeglądając te atesty, można się natknąć na bardzo interesujące zapisy w nich zawarte dotyczące dopuszczonych typów oraz dodatkowych warunków, jakie muszą spełniać podczas montażu…

Grzejniki oferowane na polskim rynku, podobnie jak inne wyroby budowlane, muszą spełniać wymagania określonych przepisów i norm. Czym się kierować, aby mieć pewność, że będą one służyły nam bezawaryjnie i żebyśmy mieli pewność co do wysokiej jakości zakupionego towaru.

Z uwagi na to, że grzejnik kupowany jest raz na wiele lat, trzeba mieć pewność, że wybór spełnia wymagania klienta. Oprócz podstawowych wymogów, tj. wyglądu, wysokości, grubości, długości i koloru, bardzo ważnym elementem jest jakość. Każdy grzejnik musi mieć tzw. „etykietę produktu”, gdzie oprócz podstawowych informacji o rodzaju, wymiarach, przeznaczeniu urządzenia oraz warunkach montażu, znajdują się dane świadczące o spełnieniu przez produkt wymagań odpowiednich norm i przepisów.

Jakie „znaki” i deklaracje powinien mieć grzejnik?

Najważniejszym oznaczeniem jest znak świadczący o dopuszczeniu danego produktu do obrotu i stosowania w budownictwie oraz o zgodności z normą europejską. W Polsce, kraju należącym do Unii Europejskiej, tym znakiem jest znak CE.

Jeśli dla danego wyrobu budowlanego wydano zharmonizowane normy europejskie, producenci wystawiają deklarację zgodności, która potwierdza spełnienie wymagań systemu oceny zgodności. Wtedy mogą oznaczyć swój produkt (bezpośrednio na nim lub na jego etykiecie) znakiem CE.
Na etykiecie powinna znaleźć się też informacja zawierająca numer i datę wystawienia deklaracji zgodności, a także dokument, na podstawie którego taką deklarację producent miał prawo wystawić. W przypadku grzejników jest to norma PN-EN 442 dotycząca wymagań i warunków technicznych oraz mocy cieplnej i metod badań dla radiatorów i konwektorów.

Gwarancja – przez kogo wystawiana i co obejmuje?

Oprócz znaków zgodności z polskimi i unijnymi normami przy wyborze grzejnika warto też zwrócić uwagę na to, czy producent potwierdza jakość swoich wyrobów poprzez wystawianie odpowiedniej gwarancji. W wielu przypadkach kupując w Polsce urządzenia grzewcze, klienci otrzymują gwarancję od sprzedawcy. Najlepiej jest jednak polegać na gwarancji wystawionej przez producenta, w której znajdują się też wszelkie informacje o przeznaczeniu grzejników, m.in. zalecenie, że grzejniki płytowe (bez dodatkowej warstwy ochronnej) nie powinny być montowane w pomieszczeniach o wysokiej wilgotności jak np. łazienki, gdyż w takich przypadkach nie będzie obowiązywała na nie gwarancja producenta.

Pobierz:

Przykładowy atest higieniczny producenta grzejników płytowych stalowych

Grzejniki higieniczne z atestami o różnych zapisach?

Skupmy się właśnie na elemencie grzewczym w instalacji centralnego ogrzewania, jakim jest grzejnik higieniczny płytowy, który powinien być zainstalowany w obiektach służby zdrowia. Taki grzejnik składa się tylko i wyłącznie z samych płyt grzewczych bez elementów konwekcyjnych pomiędzy nimi oraz bez żadnych osłon bocznych i górnych typu grill. Oznaczane są one w sposób następujący: 10 (jedna płyta grzewcza), 20 (dwie płyty grzewcze), 30 (trzy płyty grzewcze).
Przeglądając atesty higieniczne producentów grzejników płytowych stalowych, można się natknąć na bardzo interesujące zapisy w nich zawarte dotyczące dopuszczonych typów oraz dodatkowych warunków, jakie
muszą spełniać podczas montażu. A mianowicie:
1.    Część wytwórców posiada tylko dopuszczenia na grzejniki higieniczne typ 10 i 20, gdzie pozostali mają atest na typ 10, 20 oraz 30.
2.    W warunkach dodatkowych są umieszczone odległości dotyczące montażu urządzenia grzewczego od ściany wynoszące 6 lub 10 cm.
3.    Maksymalna wysokość grzejników objętych „świadectwem” jest także inna – 60 lub 65 cm (czyli grzejniki o wysokości np. 70, 75 lub 90 cm nie są w ten sposób w ogóle brane pod uwagę).
4.    Jeden z producentów ma zapis, że odległość miedzy płytami grzewczymi nie może być mniejsza niż 6 cm.
5.    Różnią się także zapisy dotyczące przeznaczenia stosowania grzejników. Niektórzy wytwórcy mają wyszczególnione skrupulatnie do jakich budynków są one przeznaczone, natomiast pozostali mają to opisane w sposób „ogólnikowy” – bez podawania nawet typów i rodzaju obiektów.

Grzejniki higieniczne w praktyce dnia codziennego, czyli brak jednoznacznych odpowiedzi: jakie i jak?

Po przytoczeniu historii zmian dotyczących wymagań na temat instalacji mamy już wiedzę, skąd się wzięły różne zapisy w wymaganiach dodatkowych dotyczące odległości montażowych urządzeń grzewczych. Jednakże ostatnie rozporządzenie ministra zdrowia zasługuje na szczególną uwagę, a mianowicie nie ma w nim ani słowa na temat instalowania grzejników w budynkach opieki zdrowotnej oraz utrzymywaniu ich w czystości.
Tym samym na myśl przychodzą kolejne pytania, a mianowicie:
1.    Jakie grzejniki możemy montować w obiektach o podwyższonych wymaganiach higienicznych? Czy mogą aktualnie to być wszystkie grzejniki płytowe – nawet z elementami konwekcyjnymi?
2.    Jeżeli nie ma żadnych wymagań ograniczających wysokość, minimalnych odległości montażowych oraz wymagań odnośnie typu grzejnika, to czy jest potrzeba posiadania atestu higienicznego? Przeglądając stronę internetową Państwowego Zakładu Higieny: www.pzh.gov.pl, można doszukać się bardzo ważnej informacji dotyczącej wydawania atestów higienicznych. Okazuje się, że taki dokument jest OBLIGATORYJNY tylko i wyłącznie w przypadku „…materiałów i wyrobów używanych do uzdatniania i dystrybucji wody oraz wprowadzania nowych technologii jej uzdatniania…”. W pozostałych przypadkach atest higieniczny jest tylko „…atutem w ofertach składanych w przetargach, jak również elementem wykorzystywanym w marketingu…”. Kolejnym niezrozumiałym zapisem stosowanym u jednego z producentów grzejników płytowych jest wymagana odległość miedzy płytami grzewczymi wynosząca 6 cm. Jeśli przeczytamy jeszcze raz rozporządzenia ministra zdrowia, to w żadnym z nich nie znajdziemy takiego wymogu zachowania odstępu z podaniem konkretnej wartości liczbowej. Można jednak z tego zapisu wywnioskować, dlaczego pozostali producenci mają tylko dopuszczenia grzejników o typie 10 i 20. A mianowicie w przypadku typu 30 odległość pomiędzy płytami jest mniejsza niż właśnie 6 cm. Jednakże jest to wymóg niepoparty żadnym zapisem w przepisach prawnych. Łącząc wszystkie zapisy teoretyczne i wymogi, którymi powinniśmy się kierować, stosując przepisy Polskich Norm oraz rozporządzeń z życiem codziennym, można odnieść wrażenie, że mijają się one między sobą i to w sposób znaczny. Obok przykłady poparte dokumentacją fotograficzną z obiektów służby zdrowia.

Wymagania odnośnie grzejników higienicznych – wczoraj i dziś

Pytanie nasuwa się samo: z czego wynikają tak znaczne różnice pomiędzy poszczególnymi atestami higienicznymi na grzejniki płytowe przeznaczone do montażu w obiektach opieki zdrowotnej? Odpowiedź po części jest bardzo prosta – wynika to z daty wystawienia takiego atestu higienicznego, a co za tym idzie obowiązujących przepisów prawa w danym okresie czasu. Rozporządzenie ministra zdrowia w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej zawiera takie wymagania dotyczące instalacji grzewczej. Prześledźmy więc historię zmian tego rozporządzenia na przełomie kilkunastu lat, zaczynając od roku 1992.

I. Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 21.09.1992 r. (DzU Nr 74 Poz. 366 – nieobowiązujący)
Rozdział V – Wymagania dotyczące instalacji
4. Grzejniki powinny być zainstalowane nie niżej niż 12 cm od podłogi i nie bliżej niż 6 cm od lica ściany wykończonej, a w pomieszczeniach o podwyższonej aseptyce (np. sale zabiegowe, boksy jałowe, przygotowalnie płynów infuzyjnych, centralna sterylizatornia, sale pooparzeniowe itp.) – minimum 10 cm od lica ściany wykończonej. Grzejniki powinny być gładkie, łatwe do czyszczenia. Nie dopuszcza się instalowania grzejników z rur ożebrowanych oraz ogrzewania podłogowego i sufitowego.

II. Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 22.06.2005 r. (DzU Nr 116 Poz. 985 – nieobowiązujący)
Rozdział VI – Wymagania dotyczące
instalacji
§65
1.    Grzejniki powinny być mocowane do ściany nie niżej niż 0,1 m od podłogi i nie bliżej niż 0,1 m od lica ściany wykończonej. W zakładach opieki zdrowotnej wpisanych do rejestru zakładów opieki zdrowotnej przed wejściem w życie niniejszego rozporządzenia dopuszcza się, z wyjątkiem pomieszczeń o podwyższonej aseptyce, zainstalowanie grzejników nie bliżej niż 0,06 m od lica ściany wykończonej.
2.    Grzejniki powinny być gładkie, umożliwiające ich mycie i utrzymanie w czystości.
3.    Nie dopuszcza się ogrzewania sufitowego oraz instalowania grzejników z rur ożebrowanych, z wyjątkiem pomieszczeń technicznych.

III. Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 10.11.2006 r. (DzU Nr 213 Poz. 1568 – nieobowiązujący)
Rozdział VI – Wymagania dotyczące
instalacji
§47
Instalacja grzejnika powinna umożliwiać utrzymanie w czystości grzejnika, ściany i podłogi.

IV. Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 2.02.2011 r. (DzU Nr 31 Poz. 158 – obowiązujący!!)
Rozdział VI – Wymagania dotyczące
instalacji

Brak zapisów na temat instalowania grzejnika!!

O grzejniki higieniczne – redakcja pyta, GUNB odpowiada

Od redakcji
Aby rozwiać wątpliwości związane z zastosowaniem grzejników higienicznych, redakcja InstalReportera skierowała do Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego prośbę o udzielenie odpowiedzi na kilka kluczowych pytań w tym temacie przygotowanych przez Autora.
Poniżej publikujemy zakres pytań i odpowiedzi udzielone przez Wydział Prawny Departamentu Prawno-Organizacyjnego GUNB.
Zachęcamy do lektury i zgłębienia tematu.1. Dla jakich wyrobów budowlanych atest higieniczny jest obowiązkowy i obligatoryjny?
2. Czy inspektor nadzoru ma prawo żądać atestów higienicznych podczas odbioru budynku dla wyrobów budowlanych, dla których taki atest nie jest obligatoryjny?
3. Czy inspektor nadzoru ma prawo wymagać zachowania konkretnych odległości przy montażu grzejników higienicznych w obiektach służby zdrowia (np. odległość od ściany nie mniejsza niż 10 cm, odległość między płytami grzewczymi nie mniejsza niż 6 cm), skoro nie jest to sprecyzowane w najnowszym rozporządzeniu ministra zdrowia z dnia 2.02.2011 r. (DzU Nr 31 Poz. 158)?

Warszawa, 2011-08-11

GŁÓWNY URZĄD
NADZORU BUDOWLANEGO

DEPARTAMENT
PRAWNO-ORGANIZACYJNY

DPR/INN/022/784/2011

Pani Małgorzata Tomasik
„InstalReporter”
mtomasik@instalreporter.pl

W załączeniu przekazuję odpowiedź przygotowaną przez Wydział Prawny Departamentu Prawno-Organizacyjnego GUNB:
W odpowiedzi na e-mail z dnia 15 lipca 2011 r., Departament Prawno-Organizacyjny uprzejmie informuje, że do kompetencji Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego należy m.in. udzielanie ogólnych wyjaśnień dotyczących stosowania przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623, z późn. zm.), ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92, poz. 881, z późn. zm.) oraz rozporządzeń wydanych na ich podstawie. Oznacza to, że jeżeli jakiś konkretny przepis z zakresu wyżej wymienionych aktów prawnych budzi wątpliwości, wówczas GUNB udzieli stosownych wyjaśnień.
Ad. 1.
Powyższe akty prawne nie regulują spraw związanych z atestami dotyczącymi wyrobów stosowanych w budownictwie. Jednakże organy nadzoru budowlanego, wykonując ustawowe zadania związane z nadzorem rynku wyrobów budowlanych odnoszą się do parametrów właściwości wyrobu, określonych w specyfikacji technicznej danego wyrobu budowlanego, np. normie wyrobu – odpowiednio do przewidywanego zastosowania tego wyrobu, określonego przez producenta. Atesty higieniczne PZH mogą być dokumentami potwierdzającymi spełnienie określonych wymagań tych wyrobów. Dotyczy to np. wyrobu budowlanego przewidzianego do kontaktu z wodą pitną, gdzie atest higieniczny jest dokumentem potwierdzającym zdatność jego do takiego zastosowania, co wynika z obowiązku określonego w przepisie § 18 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 z późn. zm.). Jednakże szczegółowych informacji w tym zakresie władne jest udzielić Ministerstwo Zdrowia.
Ad. 2.
Dokumenty, jakie należy dołączyć do wniosku o pozwolenie na użytkowanie, zostały określone w art. 57 ust. 1-3 ustawy – Prawo budowlane. Tym samym organ nadzoru budowlanego przy wydawaniu pozwolenia na użytkowanie nie może żądać dołączenia dokumentów niewymienionych w powyższym przepisie. Trzeba przy tym zaznaczyć, że wśród dokumentów wskazanych w art. 57 ust. 1-3 ustawy – Prawo budowlane nie zostały wymienione atesty. Natomiast do wskazanych dokumentów należy m.in. oświadczenie kierownika budowy o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym i warunkami pozwolenia na budowę oraz przepisami. W konsekwencji kierownik budowy poświadcza, że zastosowane w wybudowanym obiekcie budowlanym wyroby odpowiadały wymaganym przepisom. Z tego tytułu ponosi też odpowiedzialność zawodową w budownictwie.
Ad. 3.
Organ nadzoru budowlanego, podczas obowiązkowej kontroli poprzedzającej wydanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie, sprawdza, czy oddawany do użytkowania obiekt budowlany jest zgodny z pozwoleniem na budowę, a zwłaszcza zgodny z zatwierdzonym projektem budowlanym (zob. art. 59a ust. 1 ustawy – Prawo budowlane). Tym samym organ nadzoru budowlanego, jeżeli nie stwierdzi nieprawidłowości w tym zakresie, wydaje decyzję o pozwoleniu na użytkowanie. Natomiast ww. organ w ramach obowiązkowej kontroli nie sprawdza, czy obiekt budowlany został wybudowany w sposób zgodny z przepisami prawa.
Jednakże organ nadzoru budowlanego może w każdym czasie przeprowadzić kontrolę budowy lub obiektu budowlanego (nie jest to tzw. kontrola obowiązkowa, o której mowa w art. 59a ustawy – Prawo budowlane), w ramach której sprawdza zgodność rozwiązań architektoniczno-budowlanych z przepisami techniczno-budowlanymi oraz zasadami wiedzy technicznej (zob. art. 81 ust. 1 pkt 1 lit. c oraz ust. 4 ustawy – Prawo budowlane). Do przepisów techniczno-budowlanych, które określają m.in. warunki techniczne dla szpitali i zakładów opieki zdrowotnej, należą przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75, poz. 690 z późn. zm.). Właściwym do interpretacji przepisów tego rozporządzenia jest Departament Rynku Budowlanego i Techniki w Ministerstwie Infrastruktury.
Jednocześnie trzeba podkreślić, że rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 31, poz. 158) nie należy do przepisów techniczno-budowlanych, a sprawdzanie przestrzegania przepisów tego rozporządzenia nie należy do kompetencji organów nadzoru budowlanego. Jednakże szczegółowych informacji w tym zakresie władne jest udzielić Ministerstwo Zdrowia.
Niniejsze pismo nie stanowi oficjalnej wykładni prawa i nie jest wiążące dla organów administracji orzekających w sprawach indywidualnych.

Renata Ochman
Rzecznik Prasowy GINB