Stara instalacja centralnego ogrzewania – lepiej czyścić chemicznie czy wymienić elementy składowe?

Stare instalacje – problem zarastania rur

W wielu starych instalacjach c.o. do zabezpieczenia przed wzrostem ciśnienia spowodowanym zwiększaniem się objętości podgrzewanej wody było stosowane otwarte naczynie wzbiorcze. Poprzez takie naczynie woda wypełniająca instalację ma stały kontakt z powietrzem i wskutek osadowego i korozyjnego oddziaływania wody jako nośnika ciepła dochodzi do odkładania się osadów będących mieszaniną produktów korozji i kamienia wodnego (kotłowego). Jeśli dodatkowo ubytki wody spowodowane jej odparowaniem z naczynia wzbiorczego uzupełnia się wodą z sieci, która w większości przypadków nie jest w żaden sposób uzdatniona i przystosowana do tego, by pracować w takich obiegach, prowadzi to do zarastania rur kamieniem kotłowym, i przyspiesza korozję elementów systemu. Nawet w przypadku uzupełniania zładów c.o. wodą uzdatnioną na skutek wtórnego się jej natlenienia poprzez wspomniane naczynia wzbiorcze systemu otwartego lub dławice zaworów grzejnikowych w systemie zamkniętym, występuje zjawisko korozji instalacji.

Nowe instalacje – bardziej czule na produkty korozji

Nowoczesne instalacje c.o. są jeszcze bardziej narażone na awarie spowodowane osadami i zanieczyszczeniami niż montowane dwadzieścia i więcej lat temu. Dzieje się tak z uwagi na dużo mniejsze przekroje rur, małe pojemności wodne grzejników i kotłów oraz wyższe wymagania producentów armatury dotyczące parametrów wody w instalacji. Produkty korozji zajmują czasami większą część średnicy rury, niż osady kamienia kotłowego i wtedy, dochodzi do przewężenia ich przekroju, zaszlamienia wnętrza grzejników, zapychania się armatury i zmniejszenia  przepływu. Zanieczyszczenia te w zładzie c.o. powodują zakłócenia w pracy całej instalacji i są często przyczyną rozregulowania się parametrów eksploatacyjnych. Ostatecznym efektem jest niedogrzewanie, spadek wydajności i sprawności całego systemu, głównie kotła powodując jego przegrzewanie. Zwiększają się zatem koszty eksploatacji systemu, a straty mogą dochodzić nawet do 25%. Większość właścicieli domów i mieszkań, w których zainstalowane jest indywidualne centralne ogrzewanie nie zdaje sobie sprawy, co się dzieje wewnątrz ich instalacji. Powyższe zjawiska zwiększają ryzyko awarii, a gwarancje producentów nie obejmują napraw związanych ze złymi parametrami wody instalacyjnej.

Czyszczenie chemiczne = 10-15% wymiany elementów

Rozwiązaniem problemów jest wymiana elementów składowych instalacji c.o. (kocioł, wymienniki, grzejniki, głowice termostatyczne itp.) lub też chemiczne czyszczenie instalacji. Czyszczenie chemiczne to proces tańszy, bo zazwyczaj kosztuje on w granicach 10-15% ceny wymiany instalacji na nową. Proces ten najczęściej odbywa się za pomocy środków chemicznych, dlatego zaleca się dużą ostrożność przy takich pracach (postępowanie zgodnie z kartą charakterystyki środka opracowaną przez producenta) lub zlecenie ich specjalistycznym firmom, oferującym takie usługi. Nie jest to w dzisiejszych czasach tak pracochłonne ani kosztowne dzięki nowoczesnym rozwiązaniom technicznym. Ważna jest systematyka i niedopuszczenie do całkowitego zablokowania systemu centralnego ogrzewania. Preparaty czyszczące są łatwe w użyciu, a przede wszystkim skuteczne. Dobrze rozpuszczają osady wewnątrz instalacji centralnego ogrzewania czy to ze stali czarnej, żeliwa szarego, miedzi lub mosiądzu. Są to przeważnie środki chemiczne zawierające mieszaninę kwasów nieorganicznych i organicznych oraz inhibitorów korozji. Nowoczesna technologia, doświadczenie i praktyka największych producentów środków czyszczących w Europie pozwala na skuteczne i optymalne dobranie środka do rodzaju instalacji w zależności od rodzaju materiału, z jakiego jest wykonana oraz czasu jej eksploatacji.

Czyszczenie instalacji w większości przypadków nie wymaga demontażu jej elementów i można je wykonać bez specjalistycznego sprzętu nawet podczas normalnej pracy systemu.

Środki czyszczące

Preparaty te dzielą się na kilka rodzajów w zależności od ich właściwości: środki łagodne – do nowych instalacji, bezkwasowe do starszych i bardziej zanieczyszczonych oraz silne do mocno zanieczyszczonych i do użycia ze specjalistycznym sprzętem, pompami czyszczącymi.

Podsumowując, chemiczne czyszczenie instalacji centralnego ogrzewania w znacznym stopniu poprawia efekt wymiany ciepła wskutek usunięcia osadów eksploatacyjnych, zmniejsza koszty ogrzewania, przedłuża żywotność instalacji c.o. znacznie ograniczając procesy korozyjne a przede wszystkim wpływa na bezawaryjność w okresie grzewczym.