Stale i prędko rosnąca popularność stosowania ekologicznego paliwa w postaci pelet, powoduje wzrost dostępnych na rynku konstrukcji automatycznych kotłów grzewczych przystosowanych do spalania właśnie biomasy. Jakie są jednak wady i zalety pracy kotłów dedykowanych wyłącznie do spalania peletu i kotłów z palnikiem retortowym lub rynnowym dedykowanych do spalania oprócz peletu także np. ekogroszku.
Dlaczego pelet?
Biomasa jest zaliczana do odnawialnych źródeł energii. Spalaniu biomasy towarzyszy tak zwany zerowy bilans CO2. Polega on na tym, że ilość wyprodukowanego gazu CO2 podczas spalania biomasy jest równa ilości CO2, która podczas wzrostu rośliny jest pochłaniania z otoczenia. Popularność pelet nie jest tylko powodem względów tylko ekologicznych. Paliwo w postaci pelet daje duże możliwości techniczno-eksploatacyjne, do których można zaliczyć łatwy zapłon paliwa oraz korzyści związane z faktem, że kocioł w momencie braku zapotrzebowania na ciepło może być całkowicie wygaszony. Dodatkowo pelet jest paliwem, który objęty jest normą. Powoduje to zatem, iż powtarzalność właściwości fizyczno-chemicznych jest bardzo zbliżona. Mała zawartość popiołu po spaleniu paliwa, czystość paliwa i sposób pakowania go oraz dostarczania do klientów to dodatkowe atuty dla każdego użytkownika kotłów z automatycznym podawaniem paliwa.
Jakie kotły?
Do spalania biomasy w postaci pelet w większości przypadków można wykorzystać kocioł z automatycznym podawaniem paliwa o dowolnej konstrukcji palnika. Mogą do nich należeć kotły z podajnikiem ślimakowym, jak też kotły z palnikiem retortowym i rynnowym oraz kotły z typowym palnikiem lub paleniskiem peletowym.
Zastosowanie kotłów z palnikiem retortowym lub rynnowym daje możliwość spalania nie tylko pelet, ale i węgla w postaci ekogroszku, a także węgla brunatnego. Takie rozwiązanie kotła jest lubiane przez klientów oraz często kupowane szczególnie przez użytkowników, którzy albo nie wiedzą jakie będzie ich podstawowe paliwo, albo nie wiedzą z jakimi kosztami należy się liczyć podczas stosowania pelet, lub po prostu nie wiedzą czym jest pelet. Kotły z podajnikiem retortowym lub rynnowym są urządzeniami uniwersalnymi pod względem stosowania opału. Niejednokrotnie są też wyposażone w dodatkową komorę spalania służącą do awaryjnego spalania paliw stałych większego sortymentu, jak drewno kawałkowe czy nawet węgiel kamienny.
Omawiając kotły z podajnikiem ślimakowym wyposażone w palniki retortowe czy rynnowe, nadmienić należy, iż gwarancją przystosowania takich kotłów do spalania pelet jest „certyfikat ekologiczny” wydany przez instytut badawczy posiadający akredytację oraz notyfikację. Stosowanie pelet w kotłach z palnikami retortowymi lub rynnowymi coraz częściej jest spowodowane faktem, iż pewna grupa użytkowników zakupiła kotły do spalania ekogroszku i z pewnych względów z czasem zmieniła paliwo na pelety. Należą do nich z pewnością walory estetyczne w kotłowni, brak pyłu węglowego, powtarzalność jakości paliwa, czyste spalanie oraz znikome zanieczyszczenie wewnętrznych powierzchni grzejnych kotła, brak zawartości siarki w paliwo eliminujący niemalże całkowicie korozję elementów kotła bezpośrednio narażonych na uszkodzenia korozyjne.
W kotłach retortowych czy rynnowych nie jest jednak możliwe realizowanie procesu automatycznego rozpalania oraz wygaszania paleniska, czyli ustawienia pracy kotła tylko w chwili realnego zapotrzebowania instalacji grzewczej na ciepło. Proces taki bez najmniejszego trudu może być realizowany w kotłach wyposażonych w typowe palniki przystosowane tylko i wyłącznie do spalania pelet lub drobnej biomasy jak ziarna owsa, zrębki czy pestki (palniki biomasowe).
Zastosowanie takiego kotła budzi jednak obawy użytkownika, jak to będzie podczas eksploatacji kotła. Jakie będą koszty ogrzewania i co zrobić jak koszty będą zbyt wysokie w stosunku do założeń i oczekiwań, bo przecież kocioł może spalać tylko pelety. To są pytania, które często są zadawane przez potencjalnych klientów na tego typu urządzenia. Świadomość w różnicach podczas eksploatacji kotłów z automatycznym podawaniem paliwa ora palnikiem na kilka rodzajów paliw a kotłów typowo peletowych w niektórych przykładach pozwala szybko podjąć właściwą decyzję z uwzględnieniem spełnienia większości kryteriów postawionych przez potencjalnych klientów.
Wybór kotłów typowo peletowych znacznie się upraszcza w chwili, gdy potencjalny klient ma fizyczną możliwość oceny pracy takiego kotła, a dodatkowo odbędzie się to u znajomego, który może podzielić się swoimi doświadczeniami z obsługo kotła. Niestety stosunek sprzedawanych obecnie kotłów typowo peletowych do kotłów przystosowanych do spalanie również innych paliw w tym ekogroszku jest znacznie niższy.
Ogólnie analizując pracę kotła typowo peletowego, można porównać ją do pracy kotła gazowego. Przy czym wiadome jest, że do kotła peletowego należy dostarczyć paliwo oraz raz na jakiś czas oczyścić wymiennik ciepła od wewnątrz oraz wynieść pozostałość po spalaniu jaką jest popiół. Jest to jednak obsługa kotła bardziej komfortowa niż w przypadku kotłów z retortowym lub rynnowym palnikiem. W praktyce częstotliwość czyszczenia wymiennika kotła można zdefiniować jako raz na dwa miesiące pracy kotła (czasem nawet rzadziej w zależności od mocy i konstrukcji kotła). Sam popiół trzeba wygarnąć z popielnika nie częściej niż raz w miesiącu. Praca kotła typowo peletowego do kotła gazowego jest przybliżona pod względem automatycznego rozpalania oraz pracy kotła w chwili zapotrzebowania na ciepło oraz automatycznego wygaszania kotła związanego z brakiem potrzeby grzania spowodowanego uzyskaną temperaturą wewnątrz budynku lub albo wysoką temperaturą zewnętrzna. Oba kotły oferują możliwością płynnej regulacji palnika, czyli mocy dostarczanej do instalacji oraz programowaniem stref czasowych pracy kotła, bez potrzeby grzania instalacji.
Przyjmuje się, że zawartość popiołu w pelecie to najczęściej do 1%. Oznacza to, że po spaleniu 1 tony peletu w popielniku zostanie około 10 kg popiołu w postaci pyłu, bez zawartości zgorzelin czy niedopałków co ma często miejsce, stosując jako paliwo ekogroszek.
Wspomnieć wypada o mających miejsce modernizacjach kotłów o palniki typowo peletowe. Dotyczy to kotłów olejowych, w których główną przyczyną są korzyści ekonomiczne, kotłów automatycznych retortowych czy rynnowych oraz kotłów komorowych (z zasypem ręcznym). Te ostanie są najczęściej modernizowane poprzez dołożenie palnika w drzwiczki kotła lub dowolne miejsce wymiennika, w którym nie ma płaszcza wodnego. Przykład modernizacji kotła zgazowującego drewno na kocioł peletowy przedstawiono na fot. 1.
Modernizacja kotła o palnik peletowy jest korzystna, ponieważ nie wymaga przerabiania przyłączy instalacji grzewczej. Zastosowanie palnika typowo peletowego w kotłach o konstrukcji z przeznaczeniem do spalania paliw węglowych czy koksu może nie dać jednak rezultatów zbliżonych do pracy kotła z korpusem kotła skonstruowanym głównie do spalania paliw w automatycznych palnikach. Głównie niższa może być sprawność zmodernizowanego urządzenia w porównaniu do kotła typowo peletowego skonstruowanego od podstaw.
Często stosowana jest także modernizacja kotła z palnikiem ślimakowym retortowym na palnik typowo peletowy, przy wykorzystaniu pierwotnego zasobnika paliwa służącego do magazynowania ekogroszku.
