Uszczelnienia zespolone odpływów

Odpływy podłogowe to miejsca newralgiczne dla zachowania ciągłości hydroizolacji w pomieszczeniach narażonych na działanie wilgoci. Do ich zabezpieczenia dedykowanych zostało szereg rozwiązań i sposobów uszczelnień, które należy uwzględnić w fazie projektowania inwestycji, a następnie oraz dopilnować uzgodnień pomiędzy instalatorem, wykonawcą posadzki oraz płytkarzem.
Kluczowe aspekty stanowią tu realistyczne oszacowanie klasy obciążenia wodą, precyzyjny dobór stosowanych rozwiązań i materiałów oraz staranny montaż zgodnie z wytycznymi dla wykonawstwa uszczelnień zespolonych.

Działanie wilgoci

Wiele budowli oraz ich elementów konstrukcyjnych jest regularnie narażonych na działanie wilgoci. Dotyczy to zarówno zewnętrznych balkonów i tarasów, na które trafia woda deszczowa, jak i pomieszczeń mieszkalnych wewnątrz budynków, takich jak łazienki, czy prysznice. Wilgoć może wniknąć w te elementy konstrukcyjne i doprowadzić do szkód. Typowe uszkodzenia to:
• uszkodzenie spowodowane przez rozkład lub pęcznienie,
• korozja metalowych elementów nośnych,
• pękające fugi między płytkami,
• wykwity na powierzchni,
• wypłukanie środka wiążącego,
• uszkodzenia na powierzchni płytek i kamienia naturalnego spowodowane mrozem,
• odpadanie płytek i kamienia naturalnego od kleju,
• tworzenie się pleśni w fugach.

To wszystko może powodować problemy zdrowotne osób przebywających w zawilgoconych pomieszczeniach, a także doprowadzić do zniszczenia budynku. Budynki oraz ich elementy konstrukcyjne narażone na działanie wilgoci wykładane są z reguły okładzinami odpornymi na jej działanie. W takich rozwiązaniach systemowych konieczne jest zastosowanie fug, które z reguły nie są jednak wodoszczelne.

Uszczelnienia zespolone

W celu ochrony przed wnikaniem wilgoci sprawdzają się w praktyce płynnie nanoszone uszczelnienia zespolone (nazywanie także alternatywnymi). Są one umieszczane pomiędzy płytą rozkładającą obciążenia a podłogą. Dzięki temu elementy budowlane leżące poniżej uszczelnienia, takie jak jastrych, czy izolacja akustyczna, są chronione przed zawilgoceniem. Zapobiega to także przenikaniu chemikaliów i mikroorganizmów oraz zapewnia wysoką żywotność całej konstrukcji podłogi.
W miejscach, gdzie zostały zainstalowane odpływy, stosuje się uszczelnienia zespolone w połączeniu   z płytkami. W przypadku powierzchni wykorzystywanych przemysłowo, np. w dużych kuchniach, poza wymaganiami związanymi z uszczelnieniem, należy także przestrzegać innych wymagań dotyczących obciążenia mechanicznego, chemicznego i termicznego. Aby uniknąć szkód budowlanych, przejście pomiędzy wpustem a uszczelnieniem zespolonym musi być wykonane w sposób trwały. Przejście od materiału do materiału pomiędzy odpływem z kołnierzem a warstwą rozkładającą obciążenie (jastrych) należy wykonać za pomocą fartucha uszczelniającego. Do wykonania tego przejścia, w zależności od sposobu podłączenia do wpustu/odpływu, stosuje się trzy konstrukcje: połączenie klejone, zaciskane lub fabryczne. Dostosowanie elementów wymaga starannego projektowania, odpowiedniego produktu i wykonania wysokiej jakości.

Przepisy

Same uszczelnienia zespolone są jako produkt budowlany regulowane normą PN-EN 14891 „Wyroby nieprzepuszczające wody stosowane w postaci ciekłej pod płytki ceramiczne mocowane klejami”. Krytycznym punktem, według doświadczenia różnych fachowców nie jest samo uszczelnienie zespolone, ale przede wszystkim łączenia tego rodzaju uszczelnień z odpływami. Wpusty   i odpływy regulowane są jako produkt budowlany normą PN-EN 1253. Jednakże aktualna wersja nie uwzględnia   w stopniu dostatecznym połączenia ich z uszczelnieniem.
W celu przeprowadzania systemowej oceny dla wpustów i odpływów z zastosowaniem uszczelnień zespolonych do tej pory wprowadzono dwa zestawy przepisów:
• przepisy niemieckie: dIBt PG AIV (Zasady oceny uszczelnień Alternatywnych Niemieckiego Instytutu Techniki Budowlanej),
• na płaszczyźnie europejskiej: ETAG 022 „Zestawy wodoszczelnych pokryć ścian i podłóg pomieszczeń mokrych”.

Projektowanie 

Całkowita konstrukcja podłogi łącznie z odpływem i uszczelnieniem zespolonym musi zostać szczegółowo zaplanowana. Ważne jest skoordynowanie prac wykonywanych przez instalatora, wykonawcę jastrychu oraz płytkarza.
Odpływ oraz przewody kanalizacyjne należy dostosować do ilości napływających ścieków. Podczas wykonywania spadku trzeba uwzględnić wysokości spiętrzania. Właściwy system uszczelnienia zespolonego dobiera się w zależności od klasy narażenia podłoża na działanie wilgoci. Powierzchnie podłogi w pomieszczeniach mokrych o wysokim narażeniu na działanie wilgoci, np. w łazienkach z prysznicami bez brodzików określane są klasą obciążenia wodą A,   kuchnie przemysłowe – klasą obciążenia wodą C. Ważne jest, aby produkty budowlane spełniały wymagania zarówno co do samego produktu, jak i co do możliwości łączenia ze sobą w sposób trwały.

Wybór produktu 

Poszczególne produkty powinny zostać dobrane przez projektanta w odpowiednio wczesnej fazie projektowania.

Odpływy
Odpływy, a szczególnie konstrukcyjne sposoby wykonania ich przyłączenia, muszą być odpowiednie do stosowanego uszczelnienia zespolonego. Do wyboru są tutaj połączenia:
• klejone fartucha uszczelniającego/maty tkanej za pomocą środków budowlanych,
• zaciskane fartucha uszczelniającego/maty tkanej za pomocą środków budowlanych,
• fabryczne fartucha uszczelniającego z poświadczeniem przydatności i wykonanie zabudowy zgodne   z instrukcją podaną przez producenta wpustu.
Kolejne wymagania dla produktów to wykonanie zgodnie z PN-EN 1253.
Dla kołnierza klejonego możliwa do wykorzystania minimalna szerokość kołnierza wynosi 30 mm dookoła i dobrze poddająca się klejeniu powierzchnia z materiałów takich, jak ABS lub tworzywa sztuczne ze zintegrowaną włókniną z PP, stal nierdzewna czy beton polimerowy.
Dla kołnierza zaciskowego minimalna szerokość kołnierza wynosi 40 mm w przypadku kołnierza luźnego i 50 mm – kołnierza stałego, w połączeniu z odpowiednim fartuchem uszczelniającym lub wkładką   z tkaniny dla wszystkich klas obciążeń. Wykonując uszczelnienie, należy także postępować zgodnie   z PN-EN 14891 „Wyroby nieprzepuszczające wody stosowane w postaci płynnej pod płytki ceramiczne”.

Fartuch uszczelniający/mata tkana
Należy stosować materiały ze specyfikacją i poświadczeniem badania systemu producenta uszczelnień zespolonych, konfekcjonowane dla okalającej zakładki L z uszczelnieniem zespolonym wynoszącej min. 50 mm. Można tu stosować cienką, trwale elastyczną folię nośną z PE, Pu lub TPE z jednostronnie lub obustronnie chłonną, odporną na zasady włókniną lub dzianiną z poświadczeniem przydatności lub   z odpowiednią matą tkaną. Umieszczone fabrycznie na kołnierzu fartuchy uszczelniające muszą być trwale szczelne oraz muszą dokładnie przylegać do kołnierza. Należy je starannie chronić podczas transportu i prac budowlanych. W przypadku połączeń zaciskowych dokładnie należy wykonać wszystkie otwory do wprowadzenia śrub. Należy unikać połączeń kołnierzy klejonych z samoklejącymi fartuchami uszczelniającymi i przemysłowymi taśmami klejącymi z piaskiem kwarcowym.

Klej pomiędzy fartuchem uszczelniającym a kołnierzem klejonym
Reakcyjne kleje żywiczne stanowią pewne połączenie. Kombinacje tworzywa sztucznego z zaprawą   i dyspersjami polimerowymi możliwe są tylko wtedy, gdy można wykazać ich przydatność do tego celu. 1-komponentowe kleje montażowe, które utwardzają się dopiero po kontakcie z wilgocią z powietrza, jak na przykład kleje SMP, można stosować tylko   w sprawdzonej kombinacji z mankietem uszczelniającym i kołnierzem wpustu.

Kombinacja kołnierza uszczelniającego/materiału   łączącego/taśmy uszczelniającej lub fartucha uszczelniającego
W celu wykonania połączenia z odpływami podłogowymi za pomocą taśm uszczelniających i fartuchów uszczelniających można używać produktów podanych przez producenta zgodnie z odpowiednim dopuszczeniem produktowym.

Zabudowa

Konieczna jest aklimatyzacja wszystkich materiałów do temperatury otoczenia oraz przestrzeganie temperatury zalecanej do obróbki.
Przy zabudowie odpływu należy zwrócić uwagę na stabilne i odporne na skręcanie połączenie warstwy rozkładającej obciążenie (jastrych) za pomocą dokładnego wypełnienia zaprawami wylewanymi lub żywicami epoksydowymi. Przy stosowaniu cementowych zapraw wylewanych odpływ musi zapewnić dobre połączenie z ich powierzchnią, np. w przypadku elementów zakotwienia. Jeśli połączenie odbywa się wyłącznie na zasadzie adhezji (przywierania) pomiędzy odpływem a warstwą rozkładającą obciążenie, należy stosować żywicę epoksydową.   Nie są odpowiednie do tego celu jastrychy/zaprawy wiązane siarczanem wapnia. Z kołnierza odpływu należy usunąć wszystkie zanieczyszczenia takie, jak tłuszcz, resztki zaprawy czy kurz.
Przy oddzielnie konfekcjonowanych fartuchach należy zwrócić uwagę na ich odpowiednie docięcie. Fartuchy uszczelniające aż do momentu umieszczenia w uszczelnieniu zespolonym należy chronić przed uszkodzeniem i zabrudzeniem. Jeśli konieczne jest użycie taśm uszczelniających, muszą one zostać fachowo połączone zgodnie z zaleceniami producenta.
W przypadku połączeń zaciskanych fartuch uszczelniający/wkład tkaninowy należy zamocować w odpowiednim momencie skręcającym, zgodnie z instrukcją producenta wpustu.

Artykuł został przygotowany na podstawie materiałów firmy Kessel