Technologia SSB – najnowsze przydomowe oczyszczalnie ścieków

Wśród nowych rozwiązań przydomowych oczyszczalni ścieków króluje obecnie technologia SBR z osadem czynnym i złożami napowietrzanymi w reaktorach, ale naprawdę całkiem nowatorską jest technologia SBB. Pierwsze takie oczyszczalnie pracują już w Niemczech, ale wchodzą też na rynek polski. Jak pracują, jakie są różnice między SBR a SBB, jak często usuwa się osad?

Oferta przydomowych oczyszczalni ścieków jest obecnie naprawdę bogata. Na rynku znajdziemy ciekawe urządzenia z osadem czynnym i złożami napowietrzanymi w reaktorach SBR (Sequential Batch Reactor, ścieki oczyszczane są okresowo = batch reactor, a utlenianie biologiczne i sedymentacja przebiegają powtarzalnie w ściśle określonym przedziale czasu = sequencing). Tego typu urządzeń jest najwięcej, na hybrydowych rozwiązaniach kończąc. Te drugie (hybrydowe) spinają dwie technologie oczyszczania: złoża i osadu czynnego.
Rynek oczyszczalni bije się o przyszłych użytkowników, w zamian oferując urządzenia optymalne pod względem ekonomicznym w zakupie, montażu i eksploatacji, bezawaryjne i z możliwie największą bezobsługowością urządzeń. Czy ostatecznie możemy jednak wskazać technologię oczyszczalni, która będzie wiodła prym pod każdym względem?

Spośród wszystkich dostępnych urządzeń istnieją rozwiązania bardziej i mniej efektywne, prześcigające się w redukcji % zanieczyszczeń na odpływie, wszystkie są już powszechne w obiegu. Wobec czego na uwagę powinny zasługiwać tylko takie, które mogą się wyróżnić od pozostałych.
Jest jedna, która dopiero niedawno dotarła na polski rynek z Niemiec, pochodzi z rodziny SBRów, ale definiowana jest jako SSB i zdążyła już uzyskać znak certyfikujący CE potwierdzający nominalną sprawność oczyszczania ścieków, zgodnie z rygorystycznymi wymogami normy europejskiej 12566-3+A2.

Technologia SSB – sequential stabilizing activated sludge proces = sekwencyjny stabilizujący proces oczyszczania metodą osadu czynnego (oczyszczalnia tlenowa sekwencyjna ze zintegrowaną stabilizacją osadu ściekowego).

Zgodnie z klasyfikacją Niemieckiego Instytutu Techniki Budowlanej (DIBt) – tabela 2, zalecana nazwa dla technologii SSB, to SBR. Z uwagi jednak na wyróżniającą od typowego SBRa cechę w postaci zintegrowanej stabilizacji tlenowej osadów ściekowych, moim zdaniem technologia SSB powinna występować pod swoją niezmienioną nazwą.

Główne zalety innowacyjnej technologii SSB przedstawiają się w czterech przymiotach: brak procesów gnicia i w związku z tym brak nieprzyjemnych zapachów oraz brak częstych kosztownych wywozów osadu, co ostatecznie znacząco przekłada się na mniejsze koszty eksploatacji. Charakterystyczny dla oczyszczalni SSB dwukomorowy zbiornik zaprojektowany jest w taki sposób, że poza biologicznym oczyszczaniem ścieków, zachodzi w nim również do tzw. równowagi osadów ściekowych, osiąganej w procesie napowietrzenia (urządzenie napowietrzające umiejscowione jest na dnie obu komór technologicznych  i natlenia je jednocześnie). Wytworzone w procesie oczyszczania osady nie wymagają dalszego przerabiania. Ta cecha zasługuje na wyróżnienie! Osad ściekowy składa się z mieszanki – wody w ilości ca. 95% oraz nielicznych substancji stałych i rozpuszczonych. W wyniku rozkładania (fermentowania) osadu, związek cieczy generuje nieprzyjemne zapachy. Dopływ tlenu obecny już w pierwszej komorze oczyszczalni hamuje proces rozkładu. W zamian formują się mikroorganizmy i substancje humusopodobne, nie pozwalając do powstawania dokuczliwej woni. To jest tzw. stabilizacja tlenowa osadu ściekowego oraz znaczne czasowe ograniczenie jego odprowadzania.

Usuwanie osadów ściekowych w oczyszczalni SSB odbywa się do 4 razy rzadziej niż w tradycyjnym reaktorze SBR, a w praktyce częstotliwość usuwania osadu wynosi co 3-5 lat, zamiast 1-2 lat!

Wszystkie procesy oczyszczania w technologii SSB realizowane są w ramach powtarzalnego  cyklu, który programowany jest za pomocą urządzenia sterującego.

Jeden cykl oczyszczania składa się z następujących trzech faz:

1. 1.      Napowietrzanie: oczyszczanie ścieków
   Ścieki z gospodarstwa domowego doprowadzane są grawitacyjnie do osadnika wstępnego -realizowanego poprzez pierwszą komorę zbiornika. Zachodzi tutaj biologiczne oczyszczanie ścieków, zatrzymania grubych zawiesin oraz ewentualny proces denitryfikacji. Przy udziale tlenu i dzięki obecności mikroorganizmów zawartych w osadzie czynnym, związki organiczne ulegają rozkładowi. Wstępnie biologicznie oczyszczone ścieki przedostają się grawitacyjnie do drugiej komory zbiornika.

1. 2.      Sedymentacja: funkcja oczyszczania wtórnego
   W obu komorach zbiornika (i w pierwszej większej, i w drugiej mniejszej) jednocześnie odbywa się biologiczne oczyszczanie ścieków przy udziale tlenu. Ze względu na cykliczne sterowanie faz, komora druga pełni również rolę osadnika wtórnego. Po zakończeniu fazy napowietrzania, osad czynny znajdujący się w komorze, opada na dno. W górnej części komory natomiast powstaje strefa czystej wody.

1. 3.      Odpompowywanie: odprowadzenie oczyszczonej wody
   Po zakończeniu fazy sedymentacji, zbędny osad recyrkuluje do pierwszej komory, a oczyszczona woda zostaje wypompowana do odbiornika. Następnie rozpoczyna się kolejny cykl.

Na koniec podsumujmy jeszcze w zasadniczych cechach technologię SSB z tradycyjnym SBRem.

Ostateczna konfrontacja  udowodni, że SBR było właściwie istotną bazą do powstania narodzin nowego pionierskiego urządzenia. Czy oczyszczalnia w technologii SSB, która niemalże nie wymaga wywożenia osadu,  będzie tym samym na miano rewolucji? Prześledzimy jej historię za jakiś czas. Póki co możemy tak powiedzieć…