Autor: Jarosław Czapliński Menedżer Produktu/ Doradca Techniczny SANHA Polska Sp. z o.o.

Świadome zaciskanie, czyli o czym pamiętać, stosując technikę zaciskową

Jak dobrze wybrać narzędzia do zaciskania?
Łańcuchy zaciskowe DN 42 i 54

Przed zastosowaniem jakiejkolwiek techniki zaciskowej należy w pierwszej kolejności zasięgnąć informacji o systemie i zasadach jego montażu bezpośrednio od producenta. Ogólne zasady montażu oraz informacje techniczne znaleźć można zwykle w poradnikach producentów, w ich folderach czy na stronach internetowych. Aby poszerzyć wiedzę, najlepiej jest skorzystać dodatkowo ze szkoleń i kursów organizowanych przez firmy handlowe i producentów. Przy okazji można w ten sposób zdobyć jeszcze certyfikat potwierdzający nabycie nowych umiejętności. Wymagane dokumenty są zwykle dostępne na stronach producentów lub nośnikach elektronicznych.
Problem może się pojawić w momencie doboru odpowiednich narzędzi zaciskowych.

Zwykle producenci systemów zalecają do swoich rozwiązań konkretne narzędzia. Nie zawsze są one kompatybilne z innymi systemami. Ze względu na cenę narzędzi, kupowanie nowego kompletu do kolejnego systemu wydaje się chybionym rozwiązaniem. Zestaw do wykonywania połączeń zaciskowych to zwykle zaciskarka oraz komplet wymiennych szczęk i łańcuchów zaciskowych.

Obecnie na rynku polskim można znaleźć około 10 producentów zaciskarek i szczęk zaciskowych. Są to głównie marki zachodnie, w większości niemieckie, które oferują kompletne zestawy dopasowane do rodzaju i wielkości połączeń. Cechy charakterystyczne zaciskarek, na które należy zwracać uwagę, to przede wszystkim: siła zacisku, rodzaj napędu, rozmiar montażowy szczęk, przeznaczenie oraz sposób zasilania i gabaryty.

Siła zacisku to główny parametr określający zdolność wykorzystania zaciskarki do określonego systemu. Jej wartość jest zawsze podawana na tabliczce znamionowej zaciskarki. Należy zawsze zwracać na nią szczególną uwagę, gdyż decyduje, gdzie dana zaciskarki będzie używana. W zależności od przeznaczenia może ona wynosić od 14 do 19 kN do połączeń zaciskowych dla rur wielowarstwowych typu PE/Al/PE, PEX oraz metalowych do DN 28. Aby można było wykonywać połączenia rur miedzianych i stalowych powyżej DN 35 do DN 100 włącznie, minimalna siła powinna wynosić 30 kN.
Rzeczą niezmiernie istotną jest także kontrola ciągłości procesu zaciskania. Aby po rozpoczęciu zaciskania proces dobiegł do końca bez przerw i ponownych uruchomień. Najwyższe modele zaciskarek mają zwykle elektroniczny moduł kontroli zaciskania – tzw. wymuszony proces zaciskania. Siła zacisku jest tam dostosowywana w zależności od rury i złączki i wzrasta wraz ze wzrostem średnicy. Jeśli zacisk dobiegł do końca, pojawia się np. sygnał dźwiękowy lub informacja w postaci świecącej zielonej diody. Mamy wówczas pewność, że połączenie zostało wykonane prawidłowo. Przy niepełnym zacisku może bowiem nastąpić zatrzymanie zaciskarki i zablokowanie szczęki. Jest to widoczny sygnał, że proces nie dobiegł do końca i należy wykonać go jeszcze raz.

Napęd i zasilanie. Sposób przenoszenia siły zaciskowej na szczęki może się odbywać w sposób mechaniczny lub elektrohydrauliczny. Konstrukcja mechaniczna wykorzystuje mechanizm śrubowy do przesuwania tłoka, który zaciska szczęki na złączce. Układ hydrauliczny przenosi siłę zaciskarki na szczęki na zasadzie prasy hydraulicznej. Zaciskarki do połączeń rur wielowarstwowych i do mniejszych średnic metalowych (do 35 mm) mogą być zasilane z akumulatora. Jest to często duże ułatwienie w pracy, można pracować w miejscach trudno dostępnych, oddalonych od źródeł prądu, czy też w obiektach, w których nie wykonano jeszcze instalacji elektrycznej. Większe średnice wymagają zastosowania zaciskarek sieciowych o napięciu 230 V.
Szczęki i łańcuchy zaciskowe.

Szczęki zaciskowe do DN 35

Podczas doboru szczęk i łańcuchów zaciskowych należy kierować się wytycznymi producentów. Najlepiej stosować szczęki i zaciskarki jednej marki. Unikamy wtedy wątpliwości, co do kompatybilności narzędzi. Mniejsze średnice oraz złączki do rur wielowarstwowych mogą być zaciskane za pomocą zaciskarek o małych gabarytach, do których pasują odpowiednio mniejsze szczęki.  Zwykle są to szczęki o średnicy trzpienia mocującego 10 mm. Do większych średnic stosuje się szczęki o rozstawie 33 mm i średnicy trzpienia 14 mm. Zaciskarki z elektroniczną kontrolą procesu zaciskania wymagają szczęk wyposażonych w elektroniczny chip. Wielkością charakteryzującą szczęki zaciskowe jest tzw. profil zaciskowy. Oferta producentów narzędzi zaciskowych jest na tym polu bardzo szeroka i dobrze trzeba zapoznać się z wymaganiami systemu zaciskowego zanim zastosuje się dany produkt. Profil zaciskowy to mówiąc prościej ślad, jaki pozostaje na wykonanym połączeniu po zdjęciu szczęki. Jest to jednocześnie jednoznaczny dowód, jakiego narzędzia użyto do wykonania instalacji np. podczas awarii i reklamacji.

Zaciskarka akumulatorowa

Co jednak, kiedy używamy zaciskarki firmy X, a producent systemu zaciskowego wymaga stosowania szczęk firmy Y? Często bywa tak, że producenci systemów zaciskowych obejmują gwarancją swoje połączenia tylko pod warunkiem użycia szczęk o określonym profilu.

Na szczęście nie dzieje się tak zawsze i można znaleźć na rynku produkty, na które obowiązuje gwarancja w przypadku użycia kilku różnych profili szczęk zaciskowych. Warto z tego skorzystać, biorąc pod uwagę ceny oryginalnych zestawów zaciskowych.

Serwis i konserwacja. Obowiązkiem właściciela narzędzi jest ich coroczny przegląd i konserwacja przez autoryzowany serwis potwierdzona widocznym znakiem z datą kolejnego przeglądu. Najważniejszy jest tu jednak zdrowy rozsądek użytkownika. Ze względu na trudne warunki pracy na budowie narzędzia te narażone są na uszkodzenie z wielu powodów. Należy je chronić przed wodą i wilgocią oraz przed zaprawą murarską. Części ruchome powinny być nasmarowane. Jeśli chodzi o same zaciskarki to warto pamiętać, że te o napędzie elektrohydraulicznym są wrażliwe na niską temperaturę. Wewnątrz znajduje się zbiornik z olejem. Nie powinno się zatem używać takiej maszyny, gdy temperatura spadła poniżej -20oC, o ile wcześniej nie była przechowywana w pomieszczeniu ogrzewanym.

Autor: Jarosław Czapliński Menedżer Produktu/ Doradca Techniczny SANHA Polska Sp. z o.o.

Bezpłatna prenumerata