Stelaże podtynkowe – niuanse wyborów i montażu

Utrzymanie czystości i uzyskanie prostej purystycznej formy umożliwiają stelaże podtynkowe do toalet czy bidetów. Podstawowym zadaniem stelaża podtynkowego jest pewne zamocowanie ceramiki i podłączenie przewodów wodnych i kanalizacji w taki sposób, aby odpowiednie otwory i przyłącza idealnie pasowały do ceramiki. Mocowanie WC, umywalki czy bidetu bezpośrednio do ściany wymaga bardzo wytrzymałych często specjalistycznych kotew, zwłaszcza w przypadku ścian z takich materiałów jak cegła kratówka. Większość rozwiązań dostępnych ma tak opracowaną konstrukcję, że możemy WC czy bidet obciążyć aż 400 kg bez ryzyka, że miska nam się urwie. Zamontowanie umywalki, WC czy bidetu  do lekkich ścianek systemowych z płyt G-K jest niemożliwe bez odpowiedniego stelaża zamontowanego bezpośrednio w konstrukcji ścianki.

Przed zakupem stelaża…, czyli co doradzić inwestorowi

Inwestorzy i architekci wybierają często stelaż pod kątem wyglądu przycisku uruchamiającego. Należy jednak zwrócić uwagę na odpowiednie dopasowanie stelaża podtynkowego z wybranym przyciskiem. U wielu producentów płytki uruchamiające są podzielone na grupy i pasują tylko do określonej spłuczki podtynkowej. Może się zatem okazać, że do zamontowanego już stelaża nie będziemy mogli zamontować danej płytki uruchamiającej. Producenci oferują np. wersję podstawową oraz tzw. wersje inwestycyjne lub marketowe, które wyróżniają się niższą ceną, ale i uboższą gamą przycisków uruchamiających. Zastosowane w nich spłuczki mogą się na tyle różnić, iż będą wymagały innych płytek.

Jak sama nazwa wskazuje stelaż, to element, który montuje się na stałe pod tynkiem. Dlaczego zatem nie decydować się na rozwiązanie, które jest właśnie w promocji i jest najtańszym rozwiązaniem? Warto w tym miejscu zaznaczyć, że ewentualna wymiana stelaża będzie się wiązała z całkowitym remontem łazienki. Najlepszym wyborem będzie wybór produktu sprawdzonego, do którego producent zapewnia części zamienne przez co najmniej 10-15 lat od daty zakończenia produkcji. Najczęstszymi obawami przyszłych użytkowników jest dostęp; w przypadku awarii do elementów zabudowanych pod płytkami. Elementy znajdujące się w zbiorniku ze względu na kontakt z wodą, która zawiera pewne zanieczyszczenia i chociażby kamień ulegają awarią które możemy usunąć tylko po wymontowaniu tych elementów ze zbiornika. Do wszystkich elementów znajdujących się w zbiorniku mamy dostęp przez otwór rewizyjny, który kryje się pod klapką uruchamiającą.

Nowe „czyste” rozwiązania w stelażach, czyli jak zapewnić świeżość i higienę

Kostka w zbiorniku...
Producenci oferują rozwiązania, które umożliwiają umieszczenie kostki odświeżająco-czyszczącej w zbiorniku spłuczki. Należy zwrócić uwagę, iż umieszczenie zwykłej kostki do toalety w zbiorniku bez specjalnego dozownika może spowodować zapchanie się spłuczki czy odpływu bądź zablokowanie się zaworu spustowego. Rozwiązanie typu Grohe Fresh albo Geberit DuoFresh umożliwia bezpieczne zastosowanie specjalnej kostki, którą wygodnie wkładamy do specjalnego dozownika pod przyciskiem.

Neutralizacja zapachów i wentylacja…
Rozwiązanie firmy Geberit umożliwia ponadto usunięcie nieprzyjemnych zapachów bezpośrednio z miski i zneutralizowanie ich przy pomocy filtra z węglem aktywowanym, który wystarczy wymienić kilka razy do roku. Jednak rozwiązanie to wymaga dostarczenia energii elektrycznej. Firma Viega z kolei oferuje rozwiązanie wentylacji miski ustępowej dzięki zastosowaniu rury, którą podłączamy po prostu  do istniejącej w łazience wentylacji.

Uniwersalizm

Firma Viega oferuje stelaż z ręczną regulacją wysokości położenia miski ustępowej, bez zbędnej elektroniki. Rozwiązanie to zostało stworzone głównie z myślą o domach wielopokoleniowych, domach seniora, czy szpitalach. Podobnie jak w przypadku fotela biurowego, miskę można przesuwać w pionie do 8 cm. Po naciśnięciu przycisku przemieszcza się ona powoli do góry. Wygodne i płynne opuszczanie miski można osiągnąć poprzez wykorzystanie ciężaru własnego ciała.

Oszczędność przede wszystkim!

Takie hasło przyświeca bardzo wielu inwestorom. Oszczędności chcemy uzyskać budując i wybierając materiały do wykończenia, także elementy wyposażenia łazienki takie jak toaletę, a wraz z nią stelaż. Jednak oszczędność można rozumieć w różny sposób. Czy przez oszczędność należy rozumieć koszt zakupu stelaża, przycisku uruchamiającego i wsporników (300, 500 a może 900 zł), czy może należy uwzględnić ewentualne koszty serwisu, części zamiennych a może także ilość wody, która będzie zużywana podczas lat eksploatacji.

Klasy efektywności energetycznej dotyczą także toalet i ilości wody potrzebnej do spłukiwania. Spłuczka, która będzie miała system spłukiwania dwuobjętościowego (3/6 l) może pozwolić na zaoszczędzenie prawie połowy kosztów związanych z dostarczeniem i odprowadzeniem wody i dzięki temu uzyska klasę A++.

  W domu zamieszkałym przez 4-osobową rodzinę (2 osoby dorosłe i 2 dzieci) może to oznaczać oszczędność rzędu 250 zł rocznie. Nieprecyzyjnie działający system dwuobjętościowego spłukiwania może tę oszczędność zniwelować. W swojej praktyce często spotykam się z sytuacjami, w których ilość wody do spłukiwania pełnego i małego jest na podobnym poziomie lub zawór zamykał się dopiero w momencie, gdy cały 9-litrowy zbiornik się opróżnił. Sytuacje takie zależą tak od sprawności całego mechanizmu spłukującego, jak i odpowiedniej regulacji. Zmniejszanie ilości wody spłukującej może doprowadzić do sytuacji gdzie będzie ono nieskuteczne. Niestety nie ma prostej instrukcji jaka ilość wody będzie odpowiednia, gdyż zależy ona od konstrukcji samej miski ustępowej, a także przepustowości zaworu spustowego w zbiorniku. Na rynku są dostępne miski ustępowe, które mogą być spłukiwane 2/3,5 l wody. Takie rozwiązanie proponuje firma Villeroy&Boch w serii Omnia Green Gain. Oznacza to redukcję o 2,5 dm³ w stosunku do standardowego zużycia i przekłada się na oszczędność 40% wody. W przypadku dwuobjętościowych układów spłukujących mniejsza pojemność to zaledwie 2 dm³. Optymalny kształt i trzy punkty dopływu wody kierują najsilniejszy strumień na przednią część miski ustępowej, co gwarantuje efektywne spłukiwanie. Miski ustępowe Omnia Architectura wykonane są z innowacyjnego szkliwa Ceramicplus nakładanego fabrycznie na ceramikę sanitarną. Zapewnia ono dodatkową oszczędność wody, jest  tak gładkie, że praktycznie nie osadzają się na nim zabrudzenia i kamień, co pozwala na mniejsze zużycie wody i detergentów przy czyszczeniu urządzeń. Jednak ta miska wymaga specjalnie skonstruowanej spłuczki.
Stelaż Technic GT firmy Sanitec Koło umożliwia regulację ilości wody do poziomu 4/2 l. Pamiętać należy jednak, że taka ilość wody może nie spłukać skutecznie każdej toalety. Panuje opinia, że najprostszym sposobem wprowadzenia oszczędności wody w toalecie jest obniżenie poziomu wody w zbiorniku. Rzeczywiście taka zmiana spowoduje zmniejszenie ilości spłukiwanej wody, ale… im mniej wody w zbiorniku, tym mniejsza wysokość tzw. „słupa wody” nad toaletą, a to powoduje, że woda będzie wolniej spływała do miski i będzie ją mniej skutecznie spłukiwać. Lepszy wariant to pełen zbiornik, który opróżni się tylko częściowo. Takie ustawienie jest prawidłowe i bardziej skuteczne.

Sposób na wykończenie stelaży

Stelaż podtynkowy jest zwykle zabudowywany przy pomocy płyt G-K. Najczęściej stosujemy płyty o grubości 12,5 mm. Takie płyty powinny być ułożone w 2 warstwach tak, by zabudowa uzyskała odpowiednią sztywność i ułożona glazura na tej powierzchni nie popękała pod naciskiem ceramiki. Możemy także zastosować płyty pokrywające innego typu jak np. płyty włókowe Fermacell, które dzięki większej wytrzymałości w porównaniu z płytami G-K  mogą być stosowane jako pojedyncza płyta o grubości 18 mm. Stosując stelaże do zabudowy lekkiej, czyli do zabudowania płytami G-K możemy uzyskać oczekiwane w łazience półki lub możemy stworzyć wyspy. Stosując konstrukcje do zabudowy ciężkie, możemy natomiast spłuczkę umieścić i obmurować w ścianie z cegieł, uzyskując tym samym więcej przestrzeni w małych łazienkach. Do małych łazienek z cienkimi ścianami możemy zastosować konstrukcje, których głębokość wynosi zaledwie 80 mm.

Zamurowanie stelaża w ścianie i zastosowanie płytki uruchamiającej, która licuje się z glazurą uzyskujemy efekt minimalizmu i higieny w toalecie.

Stelaż w …kącie

 Czy umieszczenie w narożniku łazienki WC, umywalki albo bidetu pozwoli na uzyskanie większej przestrzeni w łazience?
Takie pytanie często zadają sobie inwestorzy i projektanci. Nad takim zastosowaniem należy się także zastanowić pod kątem wykonania instalacji i przyłączy. Zastosowanie odpowiedniego stelaża umożliwi zamontowanie, a odpowiednia konstrukcja może spowodować, że łazienka zyska na funkcjonalności. Na rynku jest dostępna gama tzw. stelaży niskich, które możemy zamontować np. pod oknem. Stelaże takie mają klapki uruchamiające w przodu lub z góry. Jest to bardzo interesująca propozycja, jednak należy zwrócić uwagę przede wszystkim na stelaże niskie z uruchomieniem od przodu. Przycisk uruchamiający takiego stelaża znajduje się na takiej wysokości, że zostaje zasłonięty podniesioną deską sedesową.

 Błędy, błędy i ich konsekwencje…

Niewłaściwe ustawienie wysokości…
Najczęściej popełnianym błędem podczas montażu stelaży podtynkowych jest nieprawidłowe ustawienie wysokości stelaża względem przyszłej posadzki. Większość stelaży ma zaznaczony na ramie punkt, który określa wysokość  1 m od przyszłej posadzki. Fachowcy często przyjmują, że zaznaczona wysokość jest wysokością od poziomu wylewki a to oznacza błąd o około 15 mm stanowiący grubość płytek wraz z klejem. Niestety błędy w ustaleniu odpowiedniej wysokości są często znacznie większe, a zauważone bywają dopiero podczas montażu samej miski. Na szczęście są na rynku stelaże, które umożliwiają regulację wysokości przyłączy niezależnie od zamontowanej ramy, ale tylko do momentu zabudowania stelaża płytami G-K.

Na etapie wykonania zabudowy stelaża …
Nieprecyzyjne wykonanie otworu, w którym będzie osadzana klapka uruchamiająca powoduje problemy z prawidłowym zamocowaniem przycisku. W przypadku mechanizmów popychaczowych nieprawidłowe zamocowanie klapki uruchamiającej będzie skutkowało problemami z regulacją mechanizmu i funkcjonowanie całego mechanizmu będzie nieprawidłowe. Mechanizm nie będzie się uruchamiał bądź będzie się zacinać. Podczas swojej pracy spotykam się także z przypadkami gdzie nieprawidłowa praca wynika z montażu elementów płytki uruchamiającej niezgodnego z instrukcją producenta. Instrukcje montażu zawierają zwykle najważniejsze informacje w postaci piktogramów. Dane te informują montera o elementach, które służą do zabezpieczenia otworów bądź mechanizmów przed zabrudzeniem podczas prac budowlanych i jakie elementy należy usunąć przed montażem ceramiki i klapki uruchamiającej. Pozostawione będą uniemożliwiały prawidłową pracę, bądź będą uniemożliwiały prawidłowe zmontowanie samego mechanizmu uruchamiającego wraz z płytką. Często monterzy usuwają lub nie montują elementów, które ich zdaniem są zbędne a w rzeczywistości są konieczne do prawidłowej pracy.

Czytanie instrukcji to konieczność…
Niektórzy monterzy uważają, że skoro zamontowali już w swojej karierze kilka, kilkanaście czy kilkaset sztuk elementów tego producenta, to instrukcja dołączona do produktu jest dla nich zbędna. Nic bardziej mylnego. Producenci ciągle wprowadzają zmiany i ulepszenia, często są one kosmetyczne, praktycznie niezauważalne ale mogą one wymagać innej procedury montażu czy prac serwisowych. Instrukcja montażu zawiera często także nr katalogowe części zamiennych i w związku z tym podczas czynności odbiorowych powinna być ona przekazana inwestorowi.
Wyjątkowo nierozważnym instalatorom zdarza się problem, który wymaga demontażu całej zabudowy i wymiany spłuczki. Przed rozpoczęciem wykonywania zabudowy z płyt G-K  należy dokładnie zaznaczyć na płytach, w którym miejscu znajduje się stelaż tak by przez przypadek nie wkręcić śruby w zbiornik. Wkręcenie śruby w zbiornik będzie skutkowało wyciekiem wody ze do zabudowy zalewając całą przestrzeń zabudowy oraz warstw posadzki.

Problemy z kanalizacją
Częstym problemem związanym pośrednio z WC to zasysanie wody z przyborów, takich jak natryski umywalki czy wanny, które znajdują się w pobliżu toalety. Najczęstszym powodem jest źle wykonana instalacja kanalizacji a zwłaszcza dobór średnic i odpowietrzenie pionów kanalizacyjnych. Zbyt mała średnica rury wywiewnej lub zastosowanie napowietrzacza zamiast rury wywiewnej może nie dostarczyć odpowiedniej ilości powietrza do rurociągu w momencie spłukiwania toalety. Spłukując toaletę, do rurociągu dostaje się duża ilość wody, w miejsce której musi być dostarczone powietrze z zewnątrz. Zastosowanie napowietrzacza w szczelnej zabudowie stelaża skutkuje brakiem dopływu powietrza do rurociągu.  Jeśli przewody będą miały zbyt małą średnicę, powstanie podciśnienie, które może wyssać wodę z innych przyborów.

Kolejność podłączenia do kanalizacji
Najbliżej pionu kanalizacyjnego powinna znajdować się właśnie toaleta, dopiero w dalszej odległości inne przybory takie jak natryski, umywalki czy wanny. Stelaże do WC mają zwykle kolano odpływowe z kształtką redukcyjną DN 80/100. Nie oznacza to jednak, że możemy wykonać instalacje kanalizacyjną do WC w średnicy 80 mm. Takie rozwiązanie jest dopuszczalne tylko w krajach, gdzie zwykło się nie wrzucać papieru toaletowego do sedesu. W Polsce najmniejszą dopuszczalną średnicą przyłącza kanalizacyjnego do WC jest DN 100.

Jak zdiagnozować problem ze szczelnością spłuczki?
Jeśli chodzi o diagnozę zaworu napełniającego i spustowego, problem jest częsty ale na szczęście łatwy do zdiagnozowania a tym samym łatwo się przygotować do naprawy. Jeśli po spłukaniu toalety woda cały czas wypływa do miski oznacza to nieszczelny zawór spustowy. Wypływ wody do toalety dopiero po kilkunastu, kilkudziesięciu sekundach od spłukania, świadczy o nieszczelnym zaworze napełniającym. Wystarczy rozmowa telefoniczna i krótki test aby stwierdzić jakie części będą potrzebne do naprawy.