Projektując łazienkę, poszukujemy rozwiązań, które umożliwią nam swobodę w aranżacji przy jednoczesnym zachowaniu pełnego bezpieczeństwa, wytrzymałości i trwałości przez lata użytkowania. Stelaże do montażu ceramiki i armatury sanitarnej zwiększają swobodę aranżacji i ułatwiają montaż. Niestety, nawet najlepszy i najbardziej zaawansowany technicznie stelaż nie zagwarantuje, że konstrukcja wykonana za jego pomocą będzie trwała i estetyczna.
Zabudowa z płyt G-K …w dwóch warstwach
Podstawowe zasady montażu stelaży nie zależnie od producenta są jednakowe. Konstrukcja musi być odpowiednio przymocowana i zabudowana płytami G-K. Stelaż podtynkowy jest zwykle zabudowywany przy pomocy płyt G-K. Najczęściej stosujemy płyty o grubości 12,5 mm. Takie płyty powinny być ułożone w 2 warstwach, tak by zabudowa uzyskała odpowiednią sztywność i ułożona glazura na tej powierzchni nie popękała pod naciskiem ceramiki. Możemy także zastosować płyty pokrywające innego typu jak np. płyty włókowe Fermacell, które dzięki większej wytrzymałości w porównaniu z płytami G-K mogą być stosowane jako pojedyncza płyta o grubości 18 mm. Stosując stelaże do zabudowy lekkiej, czyli do zabudowania płytami G-K możemy uzyskać oczekiwane w łazience półki lub możemy stworzyć wyspy.
Ustawienie wysokości stelaża
Najczęściej popełnianym błędem podczas montażu stelaży podtynkowych jest nieprawidłowe ustawienie wysokości stelaża względem przyszłej posadzki. Większość stelaży ma zaznaczony na ramie punkt, który określa wysokość 1 m od przyszłej posadzki. Fachowcy często przyjmują, że zaznaczona wysokość jest wysokością od poziomu wylewki, a to oznacza błąd o około 15 mm stanowiący grubość płytek wraz z klejem. Niestety błędy w ustaleniu odpowiedniej wysokości są często znacznie większe, a zauważone bywają dopiero podczas montażu samej miski. Na szczęście są na rynku stelaże, które umożliwiają regulację wysokości przyłączy niezależnie od zamontowanej ramy.
Pamiętajmy, że większość przyborów ceramicznych i armatury ma znormalizowane wysokości montażu. Górna krawędź ceramiki mierzona od gotowej posadzki powinna wynosić dla:
– miski ustępowej oraz bidetu 40 cm,
– umywalki 85 cm,
– pisuaru 65 cm.
Przymocowanie ramy do ściany i posadzki
Rama stelaży do zabudowy lekkiej musi być odpowiednio zamontowana do ściany i posadzki. Miska ustępowa zamontowana na prawidłowo zamocowanym i zabudowywanym stelażu powinna wytrzymać zgodnie z normą PN-EN 997 obciążenie statyczne sięgające 400 kg a w przypadku umywalki obciążenie może sięgać 150 kg. Spotkałem się jednak z przypadkami, gdy niepoprawnie lub niestarannie zamontowany stelaż spowodował pękanie płytek i uginanie się ceramiki pod naciskiem kilkudziesięciu kilogramów. Chciałbym zwrócić uwagę, że każdy stelaż podtynkowy powinien przejść badania kontrolne potwierdzające wytrzymałość konstrukcji zgodnie z normą PN-EN 997. Przypadki problemów z nośnością i wytrzymałością zabudowy stelaży do ceramiki sanitarnej wynikają prawie zawsze z błędów podczas montażu. W większości przypadków stelaże montowane są do masywnej ściany murowanej oraz do posadzki. Montaż odbywa się w większości przypadków tylko w 4 punktach. Dwa do posadzki oraz dwa do ściany. Użycie nieprawidłowych kotew może spowodować obluzowanie mocowania i uginanie się całej konstrukcji. Pamiętajmy, że do silikatów wymagane są inne kotwy niż do porotermu, a jeszcze inne do gazobetonu.
Dolne mocowania (stopki), są przytwierdzane do posadzki. Posadzka betonowa wydaje się wyjątkowo wytrzymałym podłożem i punktem mocowania. Niestety nie zawsze tak jest. Jastrychy cementowe wykonywane z tzw. moksokreta często mają wytrzymałość zaledwie 10 MPa przy grubości 4 cm uzyskujemy bardzo słaby punkt mocowania. Byłem świadkiem mocowania stelaża do posadzki w nowo wybudowanym bloku do posadzki, która miała zaledwie 4 cm grubości. Standardowe kotwy umożliwiały przymocowanie stopek w sposób gwarantujący stabilność konstrukcji. Mocowanie stopek stelaża przez wylewkę i warstwę styropianu do płyty stropowej, także nie gwarantuje stabilności konstrukcji. Powodem problemów w takiej sytuacji jest warstwa styropianu umieszczona pod jastrychem. Posadzka „pływająca” wymaga solidnego mocowania stelaży do wylewki o odpowiedniej wytrzymałości lub ustawienia i przymocowania stopek bezpośrednio do płyty stropowej.
Takie rozwiązanie jest szczególnie polecane przy tworzeniu tzw. „wysp”.
Wyspy a …ich szczególne wymagania
Montaż
Montaż stelaży w takim przypadku odbywa się z pominięciem montażu góry konstrukcji do ściany. Brak możliwości mocowania góry konstrukcji do ściany wymaga stworzenia wyjątkowo sztywnej konstrukcji o odpowiedniej szerokości. Należy pamiętać, że szersza konstrukcja będzie sztywniejsza. Montaż dwóch warstw płyt G-K, także zwiększa sztywność konstrukcji.
Podłączenie do kanalizacji
Budowa wyspy wymaga, zwrócenia szczególnej uwagi na instalację kanalizacji. Należy pamiętać o odpowietrzeniu kanalizacji. Nie możemy dopuścić do sytuacji gdy „wyspa” z miską ustępową będzie podłączona do rury kanalizacyjnej jako ostatni element. Podłączenie miski ustępowej do niewystarczająco napowietrzonej rury kanalizacyjnej będzie skutkowało podsysaniem bądź bulgotaniem wody w przyrządach zamontowanych szeregu przed WC. Planując łazienkę z wyspą, powinniśmy szczególną uwagę zwrócić na układ instalacji kanalizacji sanitarnej w danym obiekcie. Dostosowywanie istniejącej kanalizacji sanitarnej celem stworzenia wyspy może okazać się praktycznie niemożliwe lub wykonanie będzie możliwe jednak kosztem podstawowych zasad budowy takich instalacji. Problemy z prawidłowym odpływem wody są jednymi z najczęściej spotykanymi w łazienkach. Zapychające się rury czy bulgocąca woda w umywalce, brodziku, czy wannie bywają bardzo częste i bardzo irytujące. Pisząc o tych problemach, nie mogę, jednak dać prostej wytycznej która pozwoli ustrzec się przed powyższymi problemami. Specyfika instalacji kanalizacyjnej wymaga indywidualnego podejścia do każdej sytuacji.
Podłączenie do instalacji wodnej
Przedstawienie wytycznych dotyczących instalacji wodnej jest prostsze. Każdy przybór sanitarny musi być podłączony do instalacji wody zimnej bądź zimnej i ciepłej rurą o odpowiedniej średnicy. Jest jednak kilka dodatkowych szczegółów budowy instalacji, na które chciałbym zwrócić uwagę. Wytyczne, te mają zwiększyć komfort i higienę wody użytkowej i zadbać o nasze zdrowie. Wytyczne określa Dyrektywa Rady 98/83/WE z dnia 3.11.1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Bardziej szczegółowa i restrykcyjna jest Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23.10.2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej – Ramowa Dyrektywa Wodna. Należy mieć świadomość, że zalegająca w rurach woda będzie z biegiem czasu coraz gorszej jakości, a rozwijające się bakterie i drobnoustroje mogą zagrażać naszemu zdrowiu. Normy, nie bez powodu określają parametry fizyko-chemiczne jakie powinna mieć woda zimna i ciepła. Woda pitna to woda zimna o temperaturze do 25⁰C. Zgodnie z normą woda pitna powinna zawierać w jednym mililitrze wody mniej niż 100 bakterii ogółem, mniej niż 50 bakterii z grupy coli i żadnej bakterii Salmonella. Powszechnym błędem popełnianym przez instalatorów a nawet przez projektantów, jest montowanie rur wody zimnej bezpośrednio obok rur wody ciepłej czy ogrzewania. Kontakt rury z wodą ciepłą spowoduje szybkie ogrzanie się wody w instalacji wody zimnej, a tym samym bardzo szybkie namnażanie się bakterii, przede wszystkim z rodziny Legionella. Bakterie Legionella namnażają się już powyżej 20⁰C, a w przypadku wody zimnej nie mamy możliwości dokonania dezynfekcji termicznej jak to ma miejsce w przypadku instalacji wody ciepłej. Europejskie i krajowe przepisy dotyczące instalacji wody użytkowej precyzują tematykę projektowania instalacji w ten sposób by zapewnić jej maksymalne bezpieczeństwo. Normy EN 1717 oraz EN 806-1 do 6 określają, jak powinna być wykonana instalacja, by jak najlepiej zabezpieczyć wodę użytkową przed rozwojem mikroorganizmów chorobotwórczych. W niektórych z krajów europejskich obowiązują już przepisy mówiące o zabezpieczeniu w sposób automatyczny (elektroniczny) instalacji wody użytkowej przed stagnacją wody oraz przed podgrzaniem zimnej wody powyżej 25⁰C i spadkiem temperatury wody ciepłej poniżej 55⁰C. Najprostszym i najtańszym sposobem zabezpieczenia instalacji wody użytkowej przed rozwojem bakterii jest odpowiednie zaprojektowanie np. instalacje pierścieniowe oraz ich prawidłowe zaizolowanie.