Wydawałoby się, że grzejnik dekoracyjny to takie proste urządzenie, generalnie niesprawiające kłopotu w montażu i eksploatacji, ale może ono w niesprzyjających warunkach zarastać kamieniem, stukać, korodować… Jak więc temu zaradzić, jak właściwie zawiesić, podłączyć grzejnik? O te i inne aspekty zapytaliśmy przedstawicieli producentów?
Autorzy odpowiedzi
Jakie dokumenty powinien dzisiaj mieć grzejnik dekoracyjny? Jakie treści powinny być w nich zawarte i jak sprawdzić czy są one właściwie określone przez producenta?
VOGEL&NOOT: Grzejniki dekoracyjne dostępne na polskim rynku muszą spełniać wymagania określone przez odpowiednie przepisy i normy.
Od 1 lipca 2013 r. każdy grzejnik dekoracyjny powinien mieć Deklarację Właściwości Użytkowych tzw. DoP, będącą świadectwem jakości zgodnym ze zharmonizowaną normą EN 442 i zawierającą informację o istotnych cechach i osiągach produktu. Grzejnik musi również mieć oznaczenie CE, znak świadczący o dopuszczeniu go do obrotu, stosowaniu w budownictwie i zgodności z normą europejską. Każdy grzejnik musi mieć też etykietę, na której powinien znajdować się znak CE , informacja o rodzaju, wymiarach i przeznaczeniu grzejnika oraz numer i datę wystawienia deklaracji DoP. Na koniec ważne jest, by do grzejnika dołączona była instrukcja jego montażu.
Jak dobrać grzejnik dekoracyjny, gdy będzie on zamontowany w przestrzeni z zamontowanym ogrzewaniem podłogowym?
JAGA: Jeśli grzejnik dekoracyjny ma współpracować z ogrzewaniem podłogowym, należy go dobrać w taki sposób, żeby uzupełniał wydajność ogrzewania podłogowego i równoważył jego bezwładność. Najlepiej wybrać grzejnik o jak najmniejszej bezwładności – taki, który ma małą pojemność wodną, dzięki której szybko rozgrzewa się i szybko stygnie. Mała bezwładność takiego ogrzewania pozwoli zniwelować część wydajności, którą traci ogrzewanie podłogowe.
Najlepszy sposób na podłączenie grzejnika dekoracyjnego współpracującego z ogrzewaniem podłogowym: praca na tych samych parametrach czynnika grzejnego co podłogówka, czy osobny obieg na wyższych parametrach?
JAGA: Charakterystyczną cechą ogrzewania podłogowego jest duża bezwładność (długie rozgrzewanie się i wystudzanie) oraz powolna reakcja na zmiany temperatury w pomieszczeniu. Wszystkie te cechy sprawiają, że stosując ogrzewanie podłogowe bardzo łatwo o przegrzanie pomieszczeń oraz trudno jest utrzymać stałą komfortową temperaturę (zwłaszcza w okresach przejściowych). W związku z tym ogrzewanie podłogowe powinno być ustawione na minimalną temperaturę, a grzejniki dynamiczne (najlepszy partner dla ogrzewania podłogowego) powinny być ustawiane na nieco wyższe parametry by doregulowywać temperaturę w pomieszczeniu. To ważne zwłaszcza w okresach przejściowych (wiosna-jesień), kiedy zmiany temperatury w pomieszczeniach zachodzą szybko i w krótkim czasie na skutek działania słońca. W takiej sytuacji najlepsza będzie rezygnacja z ogrzewania podłogowego i korzystanie wyłącznie z ogrzewania dynamicznego, które szybko reaguje na zmiany temperatury. Idealnym grzejnikiem dekoracyjnym z oferty Jaga do zastosowania w systemie z ogrzewaniem podłogowym jest Vertiga – elegancki grzejnik pracujący w technologii małej pojemności wodnej (Low H2O) i doładowany systemem DBE zwiększającym wydajność poprzez zastosowanie wentylatorów.
Ewidentne stukanie w grzejniku – możliwe przyczyny i środki zaradcze?
VOGEL&NOOT: Najczęstszą przyczyną występowania stuków w grzejnikach dekoracyjnych podłączonych do instalacji c.o. za pomocą bloku przyłączeniowego wyposażonego we wkładkę zaworową jest zamiana miejscami podłączeń zasilania i powrotu. Wkładka termostatyczna wymaga prawidłowego przepływu czynnika grzejnego pod grzybek zaworu, czyli równolegle do głównej osi elementu. Gdy dopływ wody grzejnej jest prostopadły do głównej osi wkładki zaworowej, to w wyniku ciśnienia panującego w instalacji c.o., grzybek może powodować stukanie. By temu zaradzić należałoby prawidłowo podłączyć przewody zasilania i powrotu do bloku przyłączeniowego, przerabiając instalację lub w przypadku braku takiej możliwości zastosować blok przyłączeniowy krzyżowy. Istnieją bloki przyłączeniowe, które same w sobie mają możliwość zamiany podłączeń zasilania i powrotu.
Inną częstą przyczyną powstawania stuków w grzejnikach zainstalowanych w budynkach wielorodzinnych jest brak regulatorów różnicy ciśnień zamontowanych na pionach centralnego ogrzewania. Powoduje to przekroczenie krzywej hałasu na wkładkach zaworów termostatycznych w grzejnikach. Aby tego uniknąć zaleca się montowanie na pionach c.o. zaworów utrzymujących stałą różnicę ciśnień w zmiennych warunkach, co eliminuje również problem głośnej pracy zaworów termostatycznych.
Stuki w grzejnikach mogą pojawiać się także w małych instalacjach c.o. podłączonych do kotła gazowego z pompą stałobiegową. Przy tego typu instalacjach występują bardzo często przekroczenia prędkości przepływu czynnika grzejnego w instalacji , czego wynikiem są stuki na zaworach termostatycznych. Można tego uniknąć, montując przy wyjściu z kotła pomiędzy zasilaniem a powrotem zawór nadmiarowo-upustowy, którego zadaniem jest zapewnienie przepływu stałej ilości wody przez kocioł również wtedy, gdy zamykają się zawory termostatyczne. Dzięki temu praca pompy obiegowej może być stabilna. Od strony instalacji zawór nadmiarowo-upustowy stabilizuje ciśnienie w pozostałych otwartych zaworach termostatycznych. Dzięki temu nie muszą one dławić zbyt wysokiego ciśnienia i nie powodują hałasu.
FONDITAL: Często kiedy instalacja grzewcza zaczyna być hałaśliwa, winę natychmiastowo zrzucamy na grzejnik, niemniej jednak po przeprowadzeniu badań i kontroli okazuje się, że prawdziwe przyczyny leżą w innych czynnikach, a grzejnik jest tylko nośnikiem hałasu.
Poniżej podajemy główne przyczyny takich niedogodności:
– zbyt duża prędkość wody na wejściu do grzejnika powoduje hałas wody, która płynie w podobny sposób, jak przy otwartym kranie;
– działanie pompy obiegowej przy nieprawidłowych wartościach natężenia i ciśnienia generuje hałasy, które przy rezonansie pojawiają się zarówno w instalacji, jak i w samych grzejnikach;
– obecność powietrza w górnej części grzejnika, które zawsze będzie powodować hałas pływającej wody z uwagi na fakt, że nie można wypełnić górnej części grzejnika;
– przepływ wody w instalacji może zakłócać błędna zabudowa instalacji, w której nie została przewidziana rozszerzalność rur i dlatego przy każdej zmianie temperatury do grzejnika przechodzi dźwięk. Tą niedogodność można łatwo wyeliminować przez zastosowanie zaizolowanych rur kompensujących rozszerzalność;
– hałasy podobne do uderzeń metalicznych mogą być powodowane przez błędną kompensację rozszerzalności cieplnej grzejników wynikającą z nierównego rozmieszczenia punktów zawieszenia oraz uchwytów.
Dodatkowe zalecenia w celu uniknięcia hałasów w grzejnikach:
- dobrać właściwe średnice przewodów, obliczyć przepływy i opory w instalacji,
- dokonać regulacji na zaworach regulacyjnych i termostatycznych,
- w miejscach koniecznych stosować odpowietrzniki, w szczególności na grzejnikach.
Jak usunąć kamień z grzejnika dekoracyjnego?
RETTIG HEATING: Najlepszą metodą przeciw powstawaniu kamienia kotłowego w grzejniku dekoracyjnym jest utrzymywanie instalacji w taki sposób, żeby nie mógł w ogóle powstać.
Coraz częściej do napełniania instalacji centralnego ogrzewania używana jest woda uzdatniona lub specjalne płyny dedykowane do takich systemów.
Innym sposobem jest dodanie do wody instalacyjnej inhibitora korozji, który ma także właściwości uniemożliwiające lub ograniczające powstawanie kamienia.
Jeśli jednak dojdzie już do powstania kamienia kotłowego w instalacji, a jego ilość wyraźnie zmniejszy wydajność, pozostaje płukanie grzejników oraz instalacji dedykowanymi do tego środkami chemicznymi. Ten zabieg należy przeprowadzać bardzo ostrożnie, mając na uwadze, że rozpuszczony kamień może odsłonić perforacje przewodów lub zablokować przepływ przez elementy armatury regulacyjnej.
VOGEL&NOOT: Kamień kotłowy to skutek tzw. twardości wody tzn. zawartości wodorowęglanów, siarczanów, fosforanów oraz jonów wapnia i magnezu. Są bardzo trudno rozpuszczalne w wodzie. Kamień, który osadził się we wnętrzu grzejnika dekoracyjnego można jednak usunąć.
Na rynku jest wiele preparatów do odkamieniania m.in. grzejników. Są to koncentraty, które w odpowiedniej proporcji należy zmieszać z wodą i według instrukcji odczekać odpowiedni czas, po czym grzejnik przepłukać kilkakrotnie wodą, usuwając w ten sposób zgromadzone osady.
Grzejniki dekoracyjne na lata, czyli jakie jest najlepsze zabezpieczenie korozyjne grzejników?
FONDITAL: Korozja jest główną przyczyną złego funkcjonowania instalacji grzewczych. Oprócz niszczenia komponentów instalacji, wpływa na znaczną redukcję wydajności, co w konsekwencji prowadzi do ponoszenia wyższych kosztów związanych z instalacją.
By zapobiec zjawisku korozji firma Fondital, opracowała Aleternum®, jedyną powłokę wewnętrzną na bazie żywicy, chroniącą komorę wodną grzejnika. Tą powłoką są zabezpieczone najnowsze grzejniki dekoracyjne, modele – Mood i Tribeca. Pozwala to na wydłużenie okresu gwarancji do 15 lat.
Aleternum powstało w wyniku odpowiedzi na wymagania wciąż ewoluującego rynku.
Jest to jedyna opatentowana obróbka, która eliminuje ryzyko korozji i optymalizuje zalety tradycyjnych grzejników. Grzejniki z wewnętrzną powłoką antykorozyjną z punku widzenia czysto estetycznego są identyczne jak tradycyjne grzejniki. Różnica jest w środku grzejnika. Komora wodna jest całkowicie pokryta poprzez rodzaj żywicy, która chroni i nie przepuszcza do metalu agresywnych substancji zawartych w wodzie z instalacji, nie pozwalając w ten sposób na rozpoczęcie się korozji.
Aleternum chroni przed korozją, bez korozji nie tworzy się gaz w instalacji czyli nie ma bariery w wymianie cieplnej między ciepłą wodą a grzejnikiem. Grzejniki są zawsze równomiernie ciepłe.
W jaki sposób podłącza się grzejnik dekoracyjny do instalacji c.o.? Na co zwrócić uwagę (gdzie jest zasilanie, a gdzie powrót, czy blokiem zaworowym, czy tak jak grzejnik łazienkowy po skraju)?
FONDITAL: Przy montażu grzejników dekoracyjnych należy przestrzegać zasad zawartych w instrukcjach producentów oraz w obowiązujących przepisach i normach.
W szczególności należy pamiętać, że: grzejniki mogą być instalowane w instalacjach centralnego ogrzewania gdzie są zachowane zalecane przez producenta temperatury czynnika grzewczego. Głównie chodzi o nie przekraczanie maksymalnych temperatur, maksymalne ciśnienie w instalacji nie może być wyższe niż ciśnienie pracy grzejników, które jest podawane przez poszczególnych producentów i najczęściej zawiera się w zakresie od 6 bar (600 kPa) do 16 bar (1600 kPa). Każdy grzejnik powinien posiadać zawór odpowietrzający.
Grzejniki powinny zostać zainstalowane z zachowaniem następujących odległości:
– od podłogi 12 cm (z wyjątkiem modeli, które posiadają w konstrukcji nóżki),
– od ścianki tylnej 2-5 cm,
– od ewentualnej wnęki, półki lub parapetu 10 cm.
Pod względem hydraulicznym grzejniki dekoracyjne mogą być podłączone do instalacji grzewczej w następujący sposób:
– z wlotem wody od góry i wylotem od dołu, co zapewnia najlepszą wydajność cieplną,
– z wlotem i wylotem wody od dołu (jak na rysunku),
– za pomocą zaworu jedno- lub dwururowego.
W przypadku podłączania grzejników do instalacji z wlotem i wylotem wody od dołu lub przez zawór jedno- albo dwururowy należy dostosować się do wskazówek zawartych w instrukcjach montażu producenta.
Jaki system zawieszeń jest w grzejniku? Czy należy sprawdzać konstrukcję ściany i ewentualnie wymieniać system zawieszeń?
VOGEL&NOOT: Każdy producent grzejników dekoracyjnych ma własny system zawieszeń do każdego rodzaju grzejnika, uwzględniający typ grzejnika, jego wagę, wysokość, szerokość i dostosowanych do odpowiedniego montażu grzejnika na ścianie. Zazwyczaj są one już w komplecie.Konstrukcja ściany ma duże znaczenie podczas montażu grzejnika dekoracyjnego.
Ściana zewnętrzna może być wykonana z różnych materiałów budowlanych np. z cegły pełnej, pustaków porowatych i ceramicznych, betonu komórkowego, silikatów i innych, podobnie ściana wewnętrzna od cegły pełnej, dziurawki, bloczków z betonu komórkowego, po zwykłe płyty gipsowo- kartonowe wykonane w technologii profili pionowych i poziomych wypełnionych np. wełną mineralną.
Grzejniki dekoracyjne dostarczane są wraz z kompletem zawieszeń, w skład których wchodzą śruby, wkręty i kołki rozporowe wystarczające dla ścian z cegły pełnej lub ceramicznej. W przypadku innej konstrukcji ściany należy po prostu zmienić kołki i wkręty, które będą odpowiadać konstrukcji ściany – np. przy ścianie porowatej zastosować można tzw. borkonsole, a w przypadku płyt gipsowo-kartonowych odpowiednio je wzmocnić w miejscach montażu zawieszeń specjalną konstrukcją.
RETTIG HEATING: Systemy mocujące grzejnik są zazwyczaj ściśle związane z grzejnikiem. Ich konstrukcja gwarantuje pewny i bezpieczny montaż. Elementami podlegającymi wymianie powinny być śruby i kołki montażowe. Jeśli stanowią wyposażenie zestawu montażowego to zwykle są przeznaczone do ścian betonowych. Dla innych materiałów konstrukcyjnych ściany należy użyć właściwych dla niego kołków i śrub zachowujących jednocześnie wszelkie parametry dołączanych oryginalnie.
W jaki sposób grzejniki dekoracyjne są zabezpieczane przed „odpadnięciem” ze ściany?
RETTIG HEATING: Z uwagi na duży ciężar grzejnik dekoracyjny, szczególnie o konstrukcji pionowej może stanowić poważne zagrożenie dla użytkownika. Dla uniknięcia tego rodzaju zdarzeń producenci stosują dodatkowe zabezpieczenia dla swoich produktów. Mogą to być specjalne blaszki blokujące mocowanie w pozycji uniemożliwiającej zrzucenie grzejnika z zawieszeń, łańczuszki utrzymujące, w sytuacji awaryjnej, grzejnik w pozycji pionowej lub decydują się na opracowanie mocowań dedykowanych dla konkretnych modeli, a których jedną z funkcji jest utrzymanie grzejnika, nawet poddanemu ekstremalnym obciążeniom zewnętrznym, w bezpiecznej pozycji.
FONDITAL: W celu zagwarantowania właściwego montażu grzejnika dekoracyjnego potrzebne są niezbędne akcesoria, które należy zakupić wraz z grzejnikiem, jeśli nie są dostarczane w komplecie wraz z nim. Należy zastosować odpowiednia liczbę uchwytów, tak aby zamontowany grzejnik był stabilny podczas pracy i nie odpadł ze ściany. Generalnie są to te same lub podobne akcesoria, które stosujemy do grzejników standardowych. Tak przynajmniej jest w przypadku grzejników dekoracyjnych aluminiowych. Podstawowy element to uchwyt na, którym wisi grzejnik i jest on najczęściej przymocowany do ściany za pomocą kołka rozporowego. Może on występować w sprzedaży jako pojedynczy element lub w zestawie z innymi akcesoriami jak na rysunkach.
Przed montażem należy sprawdzić konstrukcję ściany, czy jest odpowiednia do danego grzejnika. Jeśli ściana jest za słaba, aby przejąć cały ciężar grzejnika, należy zastosować rozwiązanie z dodatkową konstrukcją nośną w postaci odpowiednich konstrukcji, podpór, nóżek, itp. Te dodatkowe elementy muszą się odpowiednio komponować z grzejnikiem i stanowić wraz z nim element dekoracyjny.
Jak utrzymywać czystość na powierzchni grzejnika i czy można stosować np. detergenty?
RETTIG HEATING: Zazwyczaj do usunięcia zabrudzeń z grzejników dekoracyjnych wystarczy miękka zwilżona woda ściereczka. Do silniejszych zabrudzeń można stosować łagodne detergenty jakich używamy w gospodarstwie domowym. Środki specjalistyczne nawet jeśli są dedykowane do konkretnej powierzchni zawsze należy przetestować w niewidocznym miejscy na grzejniku. Składniki chemiczne mogą wchodzić w reakcje z warstwą wykończeniową i tym samym spowodować nieodwracalne zmiany w kolorze lub strukturze lakieru. Bezwzględnie nie wolno używać środków o właściwościach ściernych lub narzędzi o ostrych krawędziach.