Instalacje tryskaczowe w przepisach

Istotą działania każdego z systemów instalacji tryskaczowej jest samoczynne uruchomienie (bez ingerencji człowieka) w momencie wzrostu temperatury lub zadymienia w chronionych pomieszczeniach oraz równoczesne przekazanie sygnału alarmowego do ośrodka dyspozycyjnego. Instalacje tryskaczowe projektowane są do działania w pierwszej fazie powstawania pożaru, w celu ugaszenia źródła ognia w miejscu jego powstania oraz ograniczenia rozprzestrzeniania się ognia. Chronią więc nie tylko pomieszczenie, w którym są bezpośrednio zainstalowane, ale również pomieszczenia i budynki przyległe. Przy projektowaniu instalacji przeciwpożarowej należy więc dołożyć wszelkich starań, aby zapewnić maksymalne bezpieczeństwo pracy tej instalacji.

dr inż. Agnieszka Malesińska, Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Warszawska
agnieszka.malesinska@is.pw.edu.pl

Podstawy prawne projektowania instalacji tryskaczowych

Obowiązującymi przepisami przy projektowaniu instalacji tryskaczowej są następujące ustawy i rozporządzenia odpowiednich ministrów:

  1. rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów – w rozdziale 6 podana jest lista obiektów w których wymagane jest stosowanie stałych urządzeń gaśniczych;
  2. rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i  administracji z dnia 24 lipca 2009r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych – rozdział 4 Wymagania przeciwpożarowe dla sieci wodociągowej, rozdział 5 Pompownie przeciwpożarowe;
  3. rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 16 czerwca 2003r. w sprawie uzgodnienia projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej;
  4. ustawa z 24 sierpnia 1991 r. wraz z późniejszymi zmianami o ochronie przeciwpożarowej – art.7 warunki dopuszczenia do stosowania wyrobów służących zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia;
  5. rozporządzenia ministra infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. wraz z późniejszymi zmianami w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie:
  • §209.1. Podział budynków ze względu na ich przeznaczenie i usytuowanie,
  • §209.2. Określenie kategorii zagrożenia ludzi dla budynków, oraz części budynków klasyfikowanych jako ZL,

Rozdział 2 – odporność pożarowa budynków,
Rozdział 3 – strefy pożarowe i oddzielenia przeciwpożarowe,
Rozdział 4 – drogi ewakuacyjne,
Rozdział 5 – wymagania przeciwpożarowe dla elementów wykończenia wnętrz i wyposażenia stałego,
Rozdział 6 – wymagania przeciwpożarowe dla palenisk i instalacji,
Rozdział 7 – usytuowanie budynków z uwagi na bezpieczeństwo pożarowe,
Rozdział 8 – wymagania przeciwpożarowe dla garaży,
Rozdział 9 – wymagania przeciwpożarowe dla budynków inwentarskich,
Rozdział 10 – wymagania przeciwpożarowe dla budynków tymczasowych.

Projekt instalacji tryskaczowej, należącej do grupy stałych urządzeń gaśniczych, musi spełnić wszystkie wymagania zawarte w powyższych rozdziałach rozporządzeń i ustaw. Na podstawie podanych rozdziałów, przed przystąpieniem do szczegółowego projektu instalacji tryskaczowej, należy ustalić, czy w analizowanym budynku wymagane jest zainstalowanie stałego urządzenia gaśniczego, przeprowadzić klasyfikację budynku, określić stopień zagrożenia pożarowego, a następnie podzielić budynek na strefy pożarowe i oddzielenia. Po ustaleniu powyższych parametrów należy przystąpić do szczegółowego projektu obliczeniowego instalacji tryskaczowej.

fot. KAN
fot.KAN

Jakie wytyczne do obliczeń stosować?

Ponieważ w żadnym z wcześniej wymienionych rozporządzeń i ustaw nie wskazano na konieczność stosowania do obliczeń polskiej normy, wybór wytycznych jest już nieobligatoryjny. Najczęściej stosowane wytyczne do obliczeń instalacji tryskaczowych zawierają następujące normy krajowe i zagraniczne:
~   Polska Norma PN-EN 12845+A2 Stałe urządzenia gaśnicze. Automatyczne urządzenia tryskaczowe. Projektowanie, instalowanie i konserwacja.
~   Wytyczne VdS-CEA dotyczące instalacji tryskaczowych VdS CEA 4001pl, Projektowanie i instalowanie.
~   NFPA 13 Standard for the Installation of Sprinkler Systems.
W projekcie instalacji tryskaczowej, wykonanym na podstawie powyższych norm, określa się kolejno: klasyfikacje zagrożeń, kwalifikację ogniową składowanych materiałów, wymaganą intensywność zraszania, ilość tryskaczy konieczną do ochrony analizowanej powierzchni, rozstaw tryskaczy, zasilenie w wodę, itd.

Projekty wykonane na podstawie poszczególnych norm będą różnić się w szczegółach, np. w określeniu klasy zagrożenia pożarowego, w określonej intensywności zraszania, w liczbie wymaganych tryskaczy, w dopuszczalnych odległościach między tryskaczami, w liczbie wymaganych źródeł zaopatrzenia w wodę itd. Najmniejsze rozbieżności w projekcie instalacji tryskaczowej uzyska się dla Polskiej Normy i VdS. Wytyczne te w zasadniczych kwestiach nie różnią się znacznie od siebie. Można zauważyć, że w przepisach VdS przedstawione są bardziej szczegółowe wymagania. Część zagadnień poruszanych w VdS jest pominięta w Polskiej Normie np. zagadnienia związane z projektowaniem instalacji tryskaczowych ESFR.

Projekt wykonany wg NFPA 13 będzie różnił się od dwóch pozostałych wytycznych i to w znaczny sposób, np. dopuszczonymi maksymalnymi wartościami prędkości przepływu, ciśnienia, ale również parametrami technicznymi: liczba wymaganych tryskaczy, rozstaw tryskaczy, klasyfikacja przestrzeni itd. W zasadzie wykonując obliczenia wg np. VdS i NFPA 13, otrzyma się dwa zasadniczo różne projekty.

O wyborze wytycznych do szczegółowego obliczenia instalacji tryskaczowej najczęściej niestety nie decyduje projektant, a inwestor i firma ubezpieczająca inwestycję.

 

O rynku polskim i dopuszczeniach…

Niezależnie od normy, na podstawie której wykonany zostanie projekt instalacji tryskaczowej, należy pamiętać, że najważniejsze jest spełnienie wymagań zawartych w ustawach i rozporządzeniach odpowiednich ministrów. Poszczególne wytyczne mogą być wykorzystane tylko w zakresie zgodnym z wymaganiami ustaw i rozporządzeń. Przykładem braku takiej zgodności jest np. rodzaj materiału dopuszczonego do stosowania w instalacji tryskaczowej.

To, że materiał na przewody instalacji tryskaczowej spełnia wymagania VdS i NFPA 13 nie oznacza wcale, że może być stosowany na terenie Polski. W kraju muszą być spełnione następujące zapisy ustawy z dnia 24 sierpnia 1991r. o ochronie przeciwpożarowej:

  1. „Wyroby służące zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia, wprowadzone do użytkowania w jednostkach ochrony przeciwpożarowej oraz wykorzystywane przez te jednostki do alarmowania o pożarze lub innym zagrożeniu oraz do prowadzenia działań ratowniczych, a także wyroby stanowiące podręczny sprzęt gaśniczy, mogą być stosowane wyłącznie po uprzednim uzyskaniu dopuszczenia do użytkowania.
  2. Dopuszczenia do użytkowania wyrobów, o których mowa w ust.1, zwane dalej „dopuszczeniami”, w formie świadectwa dopuszczenia, wydają jednostki badawczo-rozwojowe Państwowej Straży Pożarnej, wskazane przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
    ….
    W przypadku, gdy wyrób został:

a)      Zgodnie z prawem wyprodukowany lub dopuszczony do obrotu w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej albo w Republice Tureckiej,

b)      Zgodnie z prawe wyprodukowany w innym państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) będącym stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.
Dopuszczenie wydaje się po ustaleniu, że poziom bezpieczeństwa wyrobu nie jest niższy od określonego w Polskich Normach lub wymaganiach techniczno-użytkowych.”
Należy pamiętać, że co prawda normy do obliczeń instalacji tryskaczowej można wybrać dowolnie, ale tylko w zakresie spełniającym wymagania polskich ustaw i rozporządzeń wydanych przez odpowiedniego ministra.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bezpłatna prenumerata